18 stycznia 2021

Czym jest poradnik interwencyjny?

Poradnik interwencyjny to intuicyjne i kompleksowe narzędzie do wypełniania obywatelskiego obowiązku, które jest świetnym przewodnikiem po meandrach biurokracji. Pomoże Ci rozpoznać naruszenia przyrody, wskaże jakie normy prawne zostały złamane i podpowie w jaki sposób możesz zareagować. Pozwala podjąć szybkie i skuteczne działania w obliczu widocznych zagrożeń. Z poradnika interwencyjnego dowiemy się m.in do kogo powinniśmy zgłosić się w przypadku napotkania rannego dzikiego zwierzęcia, nielegalnego wysypiska odpadów, czy spalania śmieci. Będziemy mogli pobrać gotowe wzory dokumentów wraz z informacją, kto powinien zostać ich adresatem. 

Jak interweniować?

Możemy wysyłać pisma do odpowiednich instytucji; brać udział w postępowaniach administracyjnych i sądowo-administracyjnych z zakresu ochrony środowiska i ochrony przyrody oraz nagłaśniać sprawy w lokalnych i ogólnopolskich mediach. Podejmowanie interwencji przyrodniczych jest jedną z kompetencji organizacji pozarządowych zajmujących się ochroną przyrody, takich jak np. Fundacja WWF Polska, ale obywatele też mają prawa, możliwości i siłę sprawczą. Warto z nich korzystać!

Sytuacje:

Niehumanitarne traktowanie karpi

A. Komu należy zgłosić:

(np. żywe karpie przetrzymywane bez wody; żywe karpie pakowane w torebki foliowe; karpie ranione; karpie trzymane w akwariach i basenach w nadmiernym stłoczeniu)

  • Policji właściwej do ścigania wykroczeń,
  • Powiatowemu Inspektoratowi Weterynaryjnemu,
  • Organizacjom pozarządowym, które statutowo zajmują się prawami zwierząt.
B. Jak przyczyniasz się do ochrony przyrody:

W poradniku rybnym WWF „Jaka ryba na obiad?” karp pochodzący z europejskich hodowli ma zielone światło „Smacznego!” co oznacza, że pochodzi z odpowiedzialnych hodowli o ograniczonym negatywnym wpływie na środowisko naturalne. WWF rekomenduje jednak nie kupowanie żywych karpi. Brak popytu na żywe karpie może przyczynić się do ograniczenia podaży co w konsekwencji zmniejszy narażenie na stres i cierpienie tych zwierząt.

  • Twoja interwencja przyczyni się zarówno do zmniejszenia stresu i cierpienia oraz poprawy warunków bytowych ryb, których dotyczyło zgłoszenie jak i do zapewnienia dobrostanu i humanitarnego traktowania karpi w Polsce w przyszłości.
  • Dzięki Twojemu zgłoszeniu wzrośnie wiedza i doświadczenie na temat prawidłowego i zgodnego z prawem traktowania ryb, wśród funkcjonariuszy policji, pracowników służb weterynaryjnych, a wreszcie także właścicieli sklepów, hipermarketów i sprzedających. Twoja interwencja będzie również stanowiła zachętę dla innych do reagowania w podobnych przypadkach. Za każdym razem kiedy decydujemy się na działanie zwiększamy prawdopodobieństwo, że inni pójdą za naszym przykładem w przyszłości.
  • Poprzez odpowiedzialną postawę konsumencką - czyli nie kupując żywych karpi oraz zgłaszając podejrzenie popełnienia przestępstwa w przypadkach kiedy obserwujemy podejrzenie znęcania się nad karpiami (przykłady takich przypadków wymienione są powyżej), przyczyniamy się do wzrostu świadomości społecznej na temat problemu niehumanitarnego traktowania karpi.
C. Na jakie przepisy prawa się powołać:
  •  W przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa polegającego na znęcaniu się nad karpiami należy przed wszystkim powołać się na przepisy Ustawy o ochronie zwierząt z 21 sierpnia 1997r. , w tym m.in. na:

o    art. 1 ust. 1 Zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę.

o    art. 2 ust. 1 Ustawa reguluje postępowanie ze zwierzętami kręgowymi (…). - art. 5 Każde zwierzę wymaga humanitarnego traktowania.

o    art. 4 pkt. 2 Ilekroć w ustawie mowa o „humanitarnym traktowaniu zwierząt”, rozumie się przez to traktowanie uwzględniające potrzeby zwierzęcia i zapewniające mu opiekę i ochronę.

o    art. 6 ust. 1a Zabrania się znęcania nad zwierzętami

o    art. 6 ust. 2 Przez znęcanie się nad zwierzętami należy rozumieć zadawanie albo świadome dopuszczanie do zadawania bólu lub cierpień, a w szczególności: (…)

•   6) transport zwierząt w tym zwierząt hodowlanych, rzeźnych i przewożonych na targowiska, przenoszenie lub przepędzanie zwierząt w sposób powodujący ich zbędne cierpienie i stres;
•   10) utrzymywanie zwierząt w niewłaściwych warunkach bytowania (…), bądź w pomieszczeniach albo klatkach uniemożliwiających im zachowanie naturalnej pozycji;
•   18) transport żywych ryb lub ich przetrzymywanie bez dostatecznej ilości wody uniemożliwiającej oddychanie (przypis aut.: chodzi o ilość wody, która umożliwia oddychanie)
o    art. 35 ust. 1a Kto znęca się nad zwierzęciem, podlega karze grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

 

  • Treść przełomowego wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13. 12. 2016 r. sygn. akt II KK 281/16, który rozwiewa wątpliwości względem interpretacji przepisów prawnych dotyczących karpi. Wybrane fragmenty wyroku :

„Ryby, co nie ulega wątpliwości, są kręgowcami i w związku z tym, jak wskazał ustawodawca, są zdolne do odczuwania cierpienia i podlegają ochronie przewidzianej w ustawie o ochronie zwierząt na równi z innymi zwierzętami kręgowymi oraz wymagają humanitarnego traktowania”.

„Naturalnym środowiskiem ryb jest środowisko wodne, a więc zasadą winno być transportowanie, przetrzymywanie i przenoszenie ryb w środowisku wodnym, a więc takim, które zapewnia im właściwe warunki bytowania, czyli możliwość egzystencji, zgodnie z ich potrzebami gatunkowymi”. „O ile sprzedający w żadnym wypadku nie mogą odpowiadać za sposób przenoszenia przez klientów żywych ryb po opuszczeniu przez nich sklepu oraz nie mogą wpływać na czas ich przenoszenia, za co mogą z pewnością odpowiadać poszczególni klienci w ramach ewentualnie stawianych im zarzutów, o tyle każdy sprzedawca winien mieć wpływ na sposób pakowania żywych ryb w przypadku ich sprzedaży. Znęcaniem jest nie tylko zadawanie, ale również dopuszczenie do zadawania bólu lub cierpień zwierzętom”

Zgodnie z wyrokiem Sądu Rejonowego Warszawa-Mokotów z dn. 2 grudnia 2020 r., osoby oskarżone, które trzymały karpie bez wody i pakowali do worków foliowych, zostały skazane na karę pozbawienia wolności (kierownik działu rybnego na 1 rok pozbawienia wolności w zawieszeniu za 2 lata, a 2 pozostałe na 10 miesięcy w zawieszeniu na 2 lata). Sąd w uzasadnieniu wyroku wskazał, że „oskarżeni poprzez swoje działanie dopuścili się przestępstw, a ich działanie spowodowało cierpienie ryb” (źródło: wimieniuzwierząt.com).

 

Źródła:

Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997r. o ochronie zwierząt (Dz.U. z 1997 Nr 111 poz. 724) http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19971110724/U/D19970724Lj.pdf

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13. 12. 2016 r. sygn. akt II KK 281/16 http://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/Orzeczenia3/II%20KK%20281-16.pdf

http://wimieniuzwierzat.com/category/sprawa-karpi/

Dzikie wysypiska śmieci

A. Komu należy zgłosić:
  • Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, właściwym do ścigania wykroczeń,
  • Policji właściwej do ścigania wykroczeń,
  • Wójtowi Gminy (lub regionalnemu dyrektorowi ochrony środowiska gdy Gmina odmawia uprzątnięcia śmieci na swoich gruntach).
B. Jak przyczyniasz się do ochrony przyrody:
  • Twoja interwencja pomoże zapobiec skażeniu gleby i wody, może również uratować życie żerującym na wysypiskach zwierzętom. Przydrożne łąki i pola to dla niektórych niestety doskonałe miejsce na składowanie śmieci. Podrzucane są tam więc czarne torby pełne odpadów z naszych domów, gruz i inne niepotrzebne już materiały budowlane. Można tam też znaleźć odpady szczególnie niebezpieczne dla środowiska pochodzące np. ze szpitali, fabryk. Gnijące substancje organiczne powodują powstawanie nieprzyjemnego zapachu oraz zanieczyszczenia powietrza przez metan czy siarkowodór.
  • Zagrożone są też na łąkach i polach zwierzęta, które często odwiedzają dzikie wysypiska śmieci w poszukiwaniu jedzenia. Stołowanie się na wysypisku może skończyć się dla nich poważnym zatruciem, lub uduszeniem po zachłyśnięciu np. folią. W sznurki, które gniazdujące w pobliżu wysypiska ptaki wplatają w swoje gniazda, często zaplątują się pisklęta i ranią sobie nogi, skrzydła lub nawet się duszą.
C. Na jakie przepisy prawa się powołać:
  • Planując reakcję na odkrycie nielegalnego wysypiska śmieci można powołać się na ustawę o odpadach. Gospodarując odpadami należy chronić życie i zdrowie ludzi oraz środowiska. Zajmowanie się odpadami nie może m.in. powodować zagrożenia dla wody, powietrza, gleby, roślin lub zwierząt (art. 16 ustawy o odpadach). Za gospodarowanie odpadami w sposób sprzeczny z tymi celami przewidziano karę aresztu albo grzywny (wykroczenie z art. 171 ustawy o odpadach). Ponadto nie wolno składować odpadów w miejscu do tego nieprzeznaczonym. Wójt Gminy (lub regionalny dyrektor ochrony środowiska w stosunku do gruntów gminnych) wydają decyzję nakazującą usunięcie odpadów z takiego miejsca (art. 26 ustawy o odpadach).
  • Karalne jest wyrzucanie m.in. śmieci, padliny lub innych nieczystości na cudzym gruncie polnym (wykroczenie z art. 154 § 2 k.w.) lub w lesie (wykroczenie z art. 162 § 1 k.w.).
  • Podobnie utrzymanie czystości środowiska jest chronione przez ustawę o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. W myśl tej ustawy właściciele nieruchomości mają obowiązek utrzymania czystości i porządku m.in. przez pozbywanie się zebranych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych oraz nieczystości ciekłych w sposób zgodny z przepisami ustawy i przepisami odrębnymi, a także posiadanie pojemników do zbierania odpadów komunalnych, przyłączenie nieruchomości do sieci kanalizacyjnej lub wyposażenie nieruchomości w zbiornik bezodpływowy nieczystości ciekłych (czyli tzw. szambo) lub w przydomową oczyszczalnię ścieków bytowych (art. 5 ust. 1 wskazanej ustawy). Również w tym przypadku nieprzestrzeganie obowiązków zagwarantowano karą grzywny (art. 10 ust. 2 i 2a tejże ustawy).
Źródła:

Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 992)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20130000021

Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 618)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19710120114

Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 1454)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19961320622

 

Kłusownictwo łowieckie

A. Komu należy zgłosić:
  • Straży Leśnej, właściwej do ścigania przestępstw i wykroczeń,
  • Państwowej Straży Łowieckiej, właściwej do ścigania przestępstw i wykroczeń,
  • Policji, właściwej do ścigania przestępstw i wykroczeń.
B. Jak przyczyniasz się do ochrony przyrody:
  • Interwencja z Twojej strony pomoże zapobiec zranieniu zwierząt, a nawet może również uratować życie zwierzętom żyjącym w lasach, a także łąkach i polach w pobliżu kompleksów leśnych. W szczególności przeprowadzane są polowania bez legitymowania się odpowiednimi uprawnieniami i dokumentami, nadużywanie pozwolenia na polowania poprzez kilkakrotne polowanie w oparciu o to samo pozwolenie, czy przy użyciu niezarejestrowanej lub niedozwolonej broni. Poluje się nielegalnie przy paśnikach zakłócając spożywanie pokarmu przez zwierzęta i odstraszając je. Najokrutniejszą formą kłusownictwa jest zakładanie sideł, wnyków i innych pułapek na zwierzęta, które przyczyniają się do ich cierpień.
  • Jeśli więc jesteś naocznym świadkiem działań osób wyglądających na kłusowników, znajdujesz sidła, wnyki, czy inne pułapki na zwierzęta zrób zdjęcie. Pamiętaj, że dane te możesz przekazać Policji, Straży Leśnej, czy Państwowej Straży Łowieckiej, anonimowo.
C. Na jakie przepisy prawa się powołać:
  • Zgłaszając kłusownictwo warto powołać się na Prawo łowieckie, bowiem w szczególności gromadzenie, posiadanie, wytwarzanie, przechowywanie lub wprowadzanie do obrotu narzędzi i urządzeń przeznaczonych do kłusownictwa, jak również nielegalne posiadanie trofeów zwierząt łownych stanowi przestępstwo z karą pozbawienia wolności do roku włącznie (art. 52 Prawa łowieckiego).
  • Surowsza kara (do 5 lat pozbawienia wolności) przewidziana jest za m.in. polowanie w okresie ochronnym, polowanie przy użyciu chartów, pozyskiwanie zwierzyny w okrutny sposób m.in. za pomocą broni i amunicji innej niż myśliwska, środków i materiałów wybuchowych, trucizn, czy wnyków (art. 53 Prawa łowieckiego).
  • Ponadto kłusownik, w przypadku obu wspomnianych przestępstw, musi liczyć się z tym, że sąd orzeknie wobec niego przepadek nie tylko narzędzi i zwierząt, przy pomocy których popełnił przestępstwo, ale także uzyskanych korzyści, m.in. tuszy i trofeów (art. 54 Prawa łowieckiego).
  • Również w przypadku kłusownictwa w przypadkach mniej drastycznych ujęto niektóre czyny, jako wykroczenia. Zabronione pod karą grzywny albo nagany jest m.in. złośliwe płoszenie w lesie zwierząt, ich ścigania, chwytanie, ranienie albo zabijanie za wyjątkiem legalnych polowań lub czynności ochrony lasów (art. 165 k.w.).
Źródła:

Ustawa z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie (tj. Dz.U. 2017 r. poz. 1295)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19951470713

Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 618)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19710120114

 

Niszczenie gniazd ptasich, nor, legowisk, mrowisk

A. Komu należy zgłosić:
  • Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, właściwym do ścigania wykroczeń,
  • w przypadku Lasów Państwowych - Straży Leśnej, właściwej do ścigania wykroczeń,
  • w przypadku wątpliwości – Policji, jako właściwej do ścigania wykroczeń.
B. Jak przyczyniasz się do ochrony przyrody:
  • Interwencja z Twojej strony pomoże zapobiec zniszczeniu miejsc występowania zwierząt, a nawet może również uratować życie tym zwierzętom.
  • Pomagasz kształtować prawidłowe postawy społeczeństwa wobec siedlisk zwierząt;
  • Jeśli więc jesteś naocznym świadkiem działań osób niszczących gniazda ptasie, nory, legowiska, czy mrowiska zrób zdjęcie. Pamiętaj, że dane te możesz przekazać Policji, Straży Leśnej, czy Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, anonimowo.
C. Na jakie przepisy prawa się powołać:
  • Niszczenie gniazd ptasich, nor, legowisk, mrowisk w lesie albo na cudzym gruncie rolnym karane jest grzywną albo naganą (wykroczenie z art. 164 k.w.).
  • Jeśli niszczenie siedlisk dotyczy gatunków chronionych to niezależnie od miejsca popełnienia czynu jest to wykroczenie z art. 131 pkt 14 ustawy o ochronie przyrody: kto bez zezwolenia lub wbrew jego warunkom narusza zakazy w stosunku do roślin, zwierząt lub grzybów objętych ochroną gatunkową podlega karze aresztu albo grzywny.
Źródła:

Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 618)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19710120114

Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 142)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20040920880

Niszczenie budek lęgowych

A. Komu należy zgłosić:
  • Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, właściwym do ścigania wykroczeń,
  • w przypadku Lasów Państwowych - Straży Leśnej, właściwej do ścigania przestępstw i wykroczeń,
  • w przypadku wątpliwości – Policji, jako właściwej do ścigania przestępstw i wykroczeń.
B. Jak przyczyniasz się do ochrony przyrody:
  • Interwencja z Twojej strony pomoże uratować życie ptakom i innym zwierzętom.
  • Pomagasz kształtować prawidłowe postawy wobec ptaków i innym zwierzętom.
  • Jeśli więc jesteś naocznym świadkiem działań osób wybierających niszczącym budki lęgowe, zrób zdjęcie. Pamiętaj, że dane te możesz przekazać Policji, Straży Leśnej, Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, anonimowo.
C. Na jakie przepisy prawa się powołać:
  • Niszczenie gniazd ptaków, wybieranie jaj oraz piskląt w lesie lub na cudzym gruncie rolnym jest karane grzywną albo naganą (wykroczenie z art. 164 k.w.).
  • Jeśli w/w niszczenie dotyczy gatunków chronionych to niezależnie od miejsca popełnienia czynu jest to wykroczenie z art. 131 pkt 14 ustawy o ochronie przyrody: kto bez zezwolenia lub wbrew jego warunkom narusza zakazy w stosunku do roślin, zwierząt lub grzybów objętych ochroną gatunkową podlega karze aresztu albo grzywny.
  • W przypadku ptaków na terenie chronionym oraz ptaków chronionych niszczenie, albo uszkadzanie ptaków powodujące istotną szkodę jest przestępstwem zagrożonym nawet karą pozbawienia wolności do lat 2 (przestępstwo z art. 181 § 2 i 3 k.k.).
Źródła:

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz.U. z 2017 r. poz. 2204)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19970880553

Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz.U. 1971 nr 12 poz. 114)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19710120114

Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 142)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20040920880

 

Płoszenie ptaków, niszczenie ich gniazd, wybieranie jaj oraz piskląt na obszarach chronionych

A. Komu należy zgłosić:
  • Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, właściwym do ścigania wykroczeń,
  • w przypadku Lasów Państwowych - Straży Leśnej, właściwej do ścigania przestępstw i wykroczeń,
  • w przypadku wątpliwości – Policji, jako właściwej do ścigania przestępstw i wykroczeń.
B. Jak przyczyniasz się do ochrony przyrody:
  • Interwencja z Twojej strony pomoże uratować życie ptakom.
  • Pomagasz kształtować prawidłowe postawy wobec ptaków.
  • Jeśli więc jesteś naocznym świadkiem działań osób płoszących ptaki, niszczących ich gniazda, wybierających jaja i pisklęta z gniazda zrób zdjęcie. Pamiętaj, że dane te możesz przekazać Policji, Straży Leśnej, Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, anonimowo.
C. Na jakie przepisy prawa się powołać:
  • Niszczenie gniazd ptaków, wybieranie jaj oraz piskląt w lesie lub na cudzym gruncie rolnym jest karane grzywną albo naganą (wykroczenie z art. 164 k.w.).
  • Jeśli płoszenie ptaków, niszczenie ich gniazd, wybieranie jaj oraz piskląt dotyczy gatunków chronionych to niezależnie od miejsca popełnienia czynu jest to wykroczenie z art. 131 pkt 14 ustawy o ochronie przyrody: kto bez zezwolenia lub wbrew jego warunkom narusza zakazy w stosunku do roślin, zwierząt lub grzybów objętych ochroną gatunkową podlega karze aresztu albo grzywny.
  • W przypadku ptaków na terenie chronionym oraz ptaków chronionych niszczenie, albo uszkadzanie ptaków powodujące istotną szkodę jest przestępstwem zagrożonym nawet karą pozbawienia wolności do lat 2 (przestępstwo z art. 181 § 2 i 3 k.k.)
Źródła:

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz.U. z 2017 r. poz. 2204)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19970880553

Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 618)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19710120114

Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 142)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20040920880

 

Wybieranie jaj z gniazd

A. Komu należy zgłosić:
  • Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, właściwym do ścigania wykroczeń,
  • w przypadku Lasów Państwowych - Straży Leśnej, właściwej do ścigania przestępstw i wykroczeń,
  • w przypadku wątpliwości – Policji, jako właściwej do ścigania przestępstw i wykroczeń.
B. Jak przyczyniasz się do ochrony przyrody:
  • Interwencja z Twojej strony pomoże uratować życie ptakom.
  • Pomagasz kształtować prawidłowe postawy wobec ptaków.
  • Jeśli więc jesteś naocznym świadkiem działań osób wybierających jaja ptasie z gniazd zrób zdjęcie. Pamiętaj, że dane te możesz przekazać Policji, Straży Leśnej, Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, anonimowo.
C. Na jakie przepisy prawa się powołać:
  • Wyjmowanie jaj ptasich z gniazd w lesie lub na cudzym gruncie rolnym jest karane grzywną albo naganą (wykroczenie z art. 164 k.w.).
  • Jeśli wyjmowanie jaj ptasich z gniazd dotyczy gatunków chronionych to niezależnie od miejsca popełnienia czynu jest to wykroczenie z art. 131 pkt 14 ustawy o ochronie przyrody: kto bez zezwolenia lub wbrew jego warunkom narusza zakazy w stosunku do roślin, zwierząt lub grzybów objętych ochroną gatunkową podlega karze aresztu albo grzywny.
  • W przypadku zwierząt na terenie chronionym oraz zwierząt chronionych niszczenie, albo uszkadzanie zwierząt powodujące istotną szkodę jest przestępstwem zagrożonym nawet karą pozbawienia wolności do lat 2 (przestępstwo z art. 181 § 2 i 3 k.k.).
Źródła:

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz.U. z 2017 r. poz. 2204)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19970880553

Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 618)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19710120114

Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 142)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20040920880

Usuwanie gniazd chronionych gatunków ptaków w czasie ocieplania budynków

A. Komu należy zgłosić:
  • Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, właściwym do ścigania wykroczeń,
  • Policji, jako również właściwej do ścigania wykroczeń,
B. Jak przyczyniasz się do ochrony przyrody:
  • Interwencja z Twojej strony pomoże uratować życie ptakom.
  • Pomagasz kształtować prawidłowe postawy wobec ptaków.
  • Jeśli więc jesteś naocznym świadkiem działań osób usuwających gniazda chronionych ptaków podczas ocieplania budynków zrób zdjęcie. Pamiętaj, że dane te możesz przekazać Policji, Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, anonimowo.
C. Na jakie przepisy prawa się powołać:
  • Art. 131 pkt 14 ustawy o ochronie przyrody przewiduje karę aresztu lub grzywny dla osób, które bez zezwolenia lub wbrew jego warunkom naruszają zakazy w stosunku do roślin, zwierząt lub grzybów objętych ochroną gatunkową. Jednym z zakazów przewidzianym przez § 6 ust. 1 pkt 8 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt jest zakaz niszczenia, usuwania lub uszkadzania gniazd. W § 9 pkt 1 i 2 zezwolono jednak, na zasadzie wyjątku, na usuwanie od dnia 16 października do końca lutego gniazd ptasich z obiektów budowlanych lub terenów zieleni, jeżeli wymagają tego względy bezpieczeństwa lub sanitarne, a także z budek dla ptaków i ssaków.
Źródła:

Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 142)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20040920880

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. 2016 poz. 2183)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20160002183

 

Odnalezienie pisklęcia lub rannego ptaka

A. Komu należy zgłosić:
  • we wszystkich przypadkach najbliższemu ośrodkowi rehabilitacji zwierząt lub ogrodowi zoologicznemu celem zapewnienia odpowiedniej opieki weterynaryjnej,
  • w przypadku Lasów Państwowych - Straży Leśnej,
  • w przypadku wątpliwości – Policji.
B. Jak przyczyniasz się do ochrony przyrody:
  • Interwencja z Twojej strony pomoże uratować życie ptakom.
  • Pomagasz kształtować prawidłowe postawy wobec ptaków.
  • Jeśli więc jesteś naocznym świadkiem działań osób raniących ptaki zrób zdjęcie. Pamiętaj, że dane te możesz przekazać Policji, czy Straży Leśnej, anonimowo.
C. Na jakie przepisy prawa się powołać:
  • art. 35 ust. 1a ustawy o ochronie zwierząt przewidujący m.in. za znęcanie się nad zwierzętami (umyślne zadawanie obrażeń ptakom lub innym zwierzętom) karę pozbawienia wolności do lat 2.
Źródła:

Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (tj. Dz.U. z 2017 r. poz. 1840)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19971110724

 

Dzikie zwierzę w mieście

A. Komu należy zgłosić:
  • Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, albo policji,
  • wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta.
B. Jak przyczyniasz się do ochrony przyrody:
  • Interwencja z Twojej strony pomoże uratować życie zwierzętom.
  • Pomagasz kształtować prawidłowe postawy wobec zwierząt.
  • Jeśli więc jesteś naocznym świadkiem pojawienia się dzikich zwierząt w mieście zrób zdjęcie. Pamiętaj, że dane te możesz przekazać Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, anonimowo. Służby powinny zareagować, bowiem z reguły dzikie zwierzęta w mieście stanowią zagrożenie dla ruchu drogowego oraz pieszych.
C. Na jakie przepisy prawa się powołać:
  • art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o samorządzie gminnym.
Źródła:

Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 994)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19900160095

 

JAK UNIKNĄĆ SPOTKANIA Z WILKIEM

Płoszenie, ściganie, chwytanie, ranienie zwierząt

A. Komu należy zgłosić:
  • Straży Leśnej, właściwej do ścigania przestępstw i wykroczeń,
  • Państwowej Straży Łowieckiej, właściwej do ścigania przestępstw i wykroczeń,
  • Policji, właściwej do ścigania przestępstw i wykroczeń.
B. Jak przyczyniasz się do ochrony przyrody:
  • Interwencja z Twojej strony pomoże uratować życie zwierzętom.
  • Pomagasz kształtować prawidłowe postawy wobec zwierząt.
  • Jeśli więc jesteś naocznym świadkiem działań osób płoszących, ścigających, chwytających lub raniących zwierzęta zrób zdjęcie. Pamiętaj, że dane te możesz przekazać Policji, czy Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, anonimowo.
C. Na jakie przepisy prawa się powołać:
  • Zabronione pod karą grzywny albo nagany jest m.in. złośliwe płoszenie w lesie zwierząt, ich ściganie, chwytanie, ranienie albo zabijanie za wyjątkiem legalnych polowań lub czynności ochrony lasów (art. 165 k.w.).
  • Jeśli w/w czyny dotyczą gatunków chronionych to niezależnie od miejsca popełnienia czynu jest to wykroczenie z art. 131 pkt 14 ustawy o ochronie przyrody: kto bez zezwolenia lub wbrew jego warunkom narusza zakazy w stosunku do roślin, zwierząt lub grzybów objętych ochroną gatunkową podlega karze aresztu albo grzywny.
  • Złośliwe ranienie lub zabijanie zwierząt stanowi przestępstwo z art. 35 ust. 1 lub 1a ustawy o ochronie zwierząt.
Źródła:

Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 618)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19710120114

Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 142)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20040920880

Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (tj. Dz.U. z 2017 r. poz. 1840)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19971110724

 

Potrącone zwierzę

A. Komu należy zgłosić:
  • Policji – jeśli zwierzę leży przy drodze,
  • Straży Leśnej – jeśli zwierzę znaleziono w lesie,
  • Państwowej Straży Łowieckiej,
  • Straży Gminnej lub Straży Miejskiej
  • właściwemu miejscowo Zarządowi Dróg Wojewódzkich, jeżeli zwierzę znaleziono przy drodze.
B. Jak przyczyniasz się do ochrony przyrody:
  • Interwencja z Twojej strony pomoże uratować życie zwierzęciu.
  • Pomagasz kształtować prawidłowe postawy wobec zwierząt.
  • Jeśli więc jesteś naocznym świadkiem działań osób raniących zwierzę zrób zdjęcie. Pamiętaj, że dane te możesz przekazać Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, Straży Leśnej lub Państwowej Straży Łowieckiej, anonimowo.
C. Na jakie przepisy prawa się powołać:
  • Zgodnie z art. 25 ustawy o ochronie zwierząt, prowadzący pojazd mechaniczny, który potrącił zwierzę, obowiązany jest, w miarę możliwości, do zapewnienia mu stosownej pomocy lub zawiadomienia jednej ze służb, o których mowa w art. 33 ust. 3. Kto narusza nakazy określone w art. 25, podlega karze aresztu albo grzywny.
Źródła:

Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (tj. Dz.U. z 2017 r. poz. 1840)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19971110724

Nielegalny handel dziczyzną i trofeami myśliwskimi

A. Komu należy zgłosić:
  • Straży Leśnej, właściwej do ścigania przestępstw,
  • Państwowej Straży Łowieckiej, właściwej do ścigania przestępstw,
  • Policji, właściwej do ścigania przestępstw.
B. Jak przyczyniasz się do ochrony przyrody:
  • Interwencja z Twojej strony pomoże ograniczyć handel nielegalną dziczyzną i trofeami myśliwskimi.
  • Pomagasz kształtować prawidłowe postawy społeczeństwa wobec zwierząt.
  • Ratujesz życie ludzkie albowiem nielegalnie uzyskana dziczyzna może zawierać szkodliwe pasożyty dla zdrowia człowieka.
  • Jeśli więc jesteś naocznym świadkiem działań polegających na handlu nielegalną dziczyzną lub trofeami myśliwskimi zrób zdjęcie. Pamiętaj, że dane te możesz przekazać Policji, czy Straży Leśnej lub Straży Miejskiej, anonimowo.
C. Na jakie przepisy prawa się powołać:
  • Zabronione pod karą pozbawienia wolności do roku jest wchodzenie w posiadanie bezprawnie pozyskanej tuszy lub trofeów zwierząt łownych (przestępstwo z art. 52 pkt 2 Prawa łowieckiego).
Źródła:

Ustawa z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie (tj. Dz.U. 2017 r. poz. 1295)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19951470713

Wycinanie drzew lub krzewów w parkach, na podwórzach, z posesji bez wymaganego zezwolenia

A. Komu należy zgłosić:
  • wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta,
  • innym organom w przypadkach szczególnych, np. właściwemu wojewódzkiemu lub powiatowemu (jeżeli został ustanowiony) konserwatorowi zabytków, jeżeli drzewa lub krzewy znajdują się na obszarze objętym ochroną konserwatorską, właściwemu regionalnemu dyrektorowi ochrony środowiska w przypadku pasów drogowych dróg publicznych i rezerwatów przyrody, czy dyrektorowi parku narodowego w przypadku parku narodowego.
B. Jak przyczyniasz się do ochrony przyrody:
  • Interwencja z Twojej strony pomoże ograniczyć nielegalne wycinanie drzew lub krzewów w parkach, na podwórzach, z posesji bez wymaganego zezwolenia.
  • Pomagasz kształtować prawidłowe postawy społeczeństwa wobec drzew i krzewów.
  • Jeśli więc jesteś naocznym świadkiem działań polegających na nielegalnym wycinaniu drzew lub krzewów zrób zdjęcie.
C. Na jakie przepisy prawa się powołać:
  • usunięcie drzewa lub krzewu bez wymaganego zezwolenia podlega administracyjnej karze pieniężnej (kara pieniężna z art. 88 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody).
Źródła:

Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 142)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20040920880

Wiosenne wypalanie traw

A. Komu należy zgłosić:
  • Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, właściwej do ścigania wykroczeń,
  • Policji, właściwej do ścigania wykroczeń.
B. Jak przyczyniasz się do ochrony przyrody:
  • Interwencja z Twojej strony pomoże ograniczyć szkodliwe wypalanie traw.
  • Pomagasz kształtować prawidłowe postawy społeczeństwa wobec zwierząt i roślin.
  • Jeśli więc jesteś naocznym świadkiem działań polegających na wypalaniu traw zrób zdjęcie. Pamiętaj, że dane te możesz przekazać Policji, czy Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, anonimowo.
C. Na jakie przepisy prawa się powołać:
  • Karę aresztu lub grzywny za wypalanie łąk, pastwisk, nieużytków, rowów, pasów przydrożnych, szlaków kolejowych, trzcinowisk lub szuwarów przewiduje ustawa o ochronie przyrody (wykroczenie z art. 131 pkt 12 ustawy o ochronie przyrody).
Źródła:

Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 142)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20040920880

Złe traktowanie zwierząt hodowlanych, w tym znajdujących się w ogrodach zoologicznych

A. Komu należy zgłosić:
  • Policji, właściwej do ścigania przestępstw.
B. Jak przyczyniasz się do ochrony przyrody:
  • Interwencja z Twojej strony pomoże uratować życie i zdrowie zwierząt.
  • Pomagasz kształtować prawidłowe postawy wobec zwierząt.
  • Jeśli więc jesteś naocznym świadkiem działań osób źle traktujących zwierzęta hodowane, w tym znajdujące się w ogrodach zoologicznych zrób zdjęcie. Pamiętaj, że dane te możesz przekazać Policji, anonimowo.
C. Na jakie przepisy prawa się powołać:
  • Zabronione pod karą pozbawienia wolności do lat dwóch jest znęcanie się nad zwierzęciem (przestępstwo z art. 35 ust. 1a ustawy o ochronie zwierząt). Jeżeli znęcanie się następuje ze szczególnym okrucieństwem, wówczas czyn taki jest zagrożony karą pozbawienia wolności do lat trzech (przestępstwo z art. 35 ust. 2 ustawy o ochronie zwierząt). Identyczne kary grożą za zabicie zwierzęcia, jego uśmiercenie albo jego ubój w sposób niezgodny z prawem (przestępstwa: z art. 35 ust 1 ustawy o ochronie zwierząt oraz art. 35 ust. 2 ustawy o ochronie zwierząt). W przypadku skazania za wspomniane przestępstwa orzeka się przepadek zwierzęcia, jeżeli sprawca przestępstwa jest jego właścicielem, czyli odebranie zwierzęcia i pozbawienie jego własności (art. 35 ust. 3 ustawy o ochronie zwierząt).
Źródła:

Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (tj. Dz.U. z 2017 r. poz. 1840)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19971110724

Samowola budowlana na obszarze chronionym lub w jego otulinie

A. Komu należy zgłosić:
  • Policji, właściwej do ścigania przestępstw,
  • właściwemu miejscowo Powiatowemu Inspektorowi Nadzoru Budowlanego.
B. Jak przyczyniasz się do ochrony przyrody:
  • Interwencja z Twojej strony pomoże uratować życie zwierząt, chronić rośliny oraz piękno krajobrazu na obszarze chronionym lub w jego otulinie (strefie granicznej obszaru chronionego).
  • Pomagasz kształtować prawidłowe postawy wobec zwierząt, roślin oraz krajobrazu na obszarze chronionym lub w jego otulinie.
  • Jeśli więc jesteś naocznym świadkiem działań osób stanowiących samowolę budowlaną na obszarze chronionym lub w jego otulinie zrób zdjęcie. Pamiętaj, że dane te możesz przekazać Policji oraz właściwemu Powiatowemu Inspektorowi Nadzoru Budowlanego, anonimowo.
C. Na jakie przepisy prawa się powołać:
  • Zabronione jest, pod karą pozbawienia wolności do lat 2, na terenie objętym ochroną ze względów przyrodniczych lub krajobrazowych albo w otulinie takiego terenu, wznoszenie nowego lub powiększanie istniejącego obiektu budowlanego - wbrew przepisom (art. 188 k.k.).
Źródła:

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz.U. z 2017 r. poz. 2204)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU1997088055

Ruch pojazdów silnikowych na obszarze chronionym

A. Komu należy zgłosić:
  • Straży Leśnej, właściwej do ścigania wykroczeń,
  • Państwowej Straży Łowieckiej, właściwej do ścigania wykroczeń,
  • Policji, właściwej do ścigania wykroczeń.
B. Jak przyczyniasz się do ochrony przyrody:
  • Interwencja z Twojej strony pomoże uratować życie zwierząt, chronić rośliny i piękno krajobrazu.
  • Pomagasz kształtować prawidłowe postawy wobec zwierząt, roślin i obszarów chronionych.
  • Jeśli więc jesteś naocznym świadkiem działań osób nielegalnie korzystających z pojazdów silnikowych na obszarze chronionym zrób zdjęcie. Pamiętaj, że dane te możesz przekazać Policji, anonimowo.
C. Na jakie przepisy prawa się powołać:
  • Zabronione pod karą grzywny jest wjeżdżanie pojazdem silnikowym, zaprzęgowym lub motorowerem do lasu w miejscu, w którym jest to niedozwolone, albo pozostawienie takich pojazdów w lesie w miejscu do tego nieprzeznaczonym, chyba że jest się właścicielem lasu, osobą przez właściciela upoważnioną albo uprawnioną na podstawie przepisów prawa (wykroczenie z art. 161 Kodeksu wykroczeń). Ponadto umyślne naruszanie zakazu poruszania się pojazdami silnikowymi na terenie obszaru chronionego, m.in. na obszarze parku narodowego, rezerwatu przyrody, czy też parku krajobrazowego podlega karze grzywny a nawet aresztu (wykroczenie z art. 127 pkt 1 ustawy o ochronie przyrody).
Źródła:

Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 618)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19710120114

Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 142)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20040920880

Śmieci na terenie posesji

A. Komu należy zgłosić:
  • wójtowi, burmistrzowi albo prezydentowi miasta,
  • Wojewódzkiemu Inspektorowi Ochrony Środowiska,
  • Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, właściwej do ścigania wykroczeń,
  • Policji, właściwej do ścigania wykroczeń.
B. Jak przyczyniasz się do ochrony przyrody:
  • Interwencja z Twojej strony pomoże ograniczyć możliwość zatrucia ludzi, zwierząt, zniszczenia roślinności, zatrucia gleby i wód gruntowych poprzez nielegalnie składowane odpady.
  • Pomagasz kształtować prawidłowe postawy społeczeństwa wobec innych ludzi, zwierząt i roślin.
  • Jeśli więc jesteś naocznym świadkiem działań polegających na składowaniu odpadów na posesji zrób zdjęcie. Pamiętaj, że dane te możesz przekazać wójtowi, burmistrzowi albo prezydentowi miasta, Wojewódzkiemu Inspektorowi Ochrony Środowiska, Policji, czy Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, anonimowo.
C. Na jakie przepisy prawa się powołać:
  • Nie wolno składować odpadów w miejscu do tego nieprzeznaczonym. Wójt Gminy wydają decyzję nakazującą usunięcie odpadów z takiego miejsca (art. 26 ustawy o odpadach).
  • Karalne jest wyrzucanie m.in. śmieci, padliny lub innych nieczystości na cudzym gruncie polnym (wykroczenie z art. 154 § 2 k.w.) lub w lesie (wykroczenie z art. 162 § 1 k.w.).
  • Podobnie utrzymanie czystości środowiska jest chronione przez ustawę o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. W myśl tej ustawy właściciele nieruchomości mają obowiązek utrzymania czystości i porządku m.in. przez pozbywanie się zebranych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych oraz nieczystości ciekłych w sposób zgodny z przepisami ustawy i przepisami odrębnymi, a także posiadanie pojemników do zbierania odpadów komunalnych (art. 5 ust. 1 wskazanej ustawy). Również w tym przypadku nieprzestrzeganie obowiązków zagwarantowano karą grzywny (art. 10 ust. 2 i 2a tejże ustawy).
Źródła:

Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 992)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20130000021

Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 618)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19710120114

Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 1454)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19961320622

Spalanie odpadów, śmieci

A. Komu należy zgłosić:
  • Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, właściwej do ścigania wykroczeń,
  • Policji, właściwej do ścigania wykroczeń.
B. Jak przyczyniasz się do ochrony przyrody:
  • Interwencja z Twojej strony pomoże ograniczyć możliwość wystąpienia pożaru, śmierci ludzi, zwierząt, strat w świecie roślin oraz zanieczyszczenia środowiska.
  • Pomagasz kształtować prawidłowe postawy społeczeństwa wobec innych ludzi, zwierząt i roślin.
  • Jeśli więc jesteś naocznym świadkiem działań polegających na spalaniu odpadów na łąkach i polach zrób zdjęcie. Pamiętaj, że dane te możesz przekazać Policji, czy Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, anonimowo.
C. Na jakie przepisy prawa się powołać:
  • Spalanie odpadów poza spalarnią odpadów lub współspalarnią odpadów (w piecu lub na posesji, polu itp.) zagrożone jest karą aresztu albo grzywny (wykroczenie z art. 191 ustawy o odpadach). Dotyczy to także spalania tzw. odpadów zielonych (części roślin – gałęzie, liście itd.).
Źródło:

Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. 2013 poz. 21)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20130000021

Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz.U. 1971 nr 12 poz. 114)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19710120114

Palenie ognisk w lesie, na terenach śródleśnych, na obszarze łąk, torfowisk i wrzosowisk

A. Komu należy zgłosić:
  • Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, właściwej do ścigania wykroczeń,
  • Policji, właściwej do ścigania wykroczeń.
B. Jak przyczyniasz się do ochrony przyrody:
  • Interwencja z Twojej strony pomoże ograniczyć możliwość wystąpienia pożaru, śmierci ludzi, zwierząt oraz strat w świecie roślin.
  • Pomagasz kształtować prawidłowe postawy społeczeństwa wobec innych ludzi, zwierząt i roślin.
  • Jeśli więc jesteś naocznym świadkiem działań polegających na paleniu ognisk poza miejscami wyznaczonymi zrób zdjęcie. Pamiętaj, że dane te możesz przekazać Policji, czy Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, anonimowo.
C. Na jakie przepisy prawa się powołać:
  • Palenie ognisk na terenie lasu, na terenach śródleśnych, na obszarze łąk, torfowisk i wrzosowisk, jak również w odległości do 100 m od nich poza miejscami wyznaczonymi jest zabronione pod karą aresztu, grzywny albo nagany (wykroczenie z art. 82 § 3 Kodeksu wykroczeń).
Źródła:

Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 618)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19710120114

Postępowanie w przypadku zauważenia pożaru lasu, łąki lub innego terenu zielonego

A. Komu należy zgłosić:
  • w pierwszej kolejności Państwowej Straży Pożarnej lub Ochotniczej Straży Pożarnej, właściwej dla miejsca pożaru,
  • Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, właściwej do ścigania wykroczeń,
  • Policji, właściwej do ścigania wykroczeń.
B. Jak przyczyniasz się do ochrony przyrody:
  • Interwencja z Twojej strony pomoże ograniczyć szkodliwe rozprzestrzeniania się pożaru na dalsze obszary lasu, łąki lub innych terenów zielonych, czy nawet zabudowań mieszkalnych.
  • Pomagasz kształtować prawidłowe postawy społeczeństwa wobec zwierząt i roślin.
  • Jeśli więc jesteś naocznym świadkiem zauważenia pożaru lasu, łąki lub innego terenu zielonego zadzwoń do straży pożarnej i zrób zdjęcie, zwłaszcza, jeżeli widzisz osoby, które mogły przyczynić się do pożaru. Pamiętaj, że dane te możesz przekazać Policji, czy Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, anonimowo.
C. Na jakie przepisy prawa się powołać:
  • Regulację związaną z pożarami terenów zielonych zawiera Kodeks wykroczeń. W szczególności zabronione jest pod karą aresztu, grzywny albo nagany dokonywanie czynności, które mogą spowodować pożar, jego rozprzestrzenianie się, utrudnienie prowadzenia się działania ratowniczego lub ewakuacji jak np.: niedozwolone używanie otwartego ognia, palenie tytoniu i stosowanie innych czynników mogących zainicjować zapłon materiałów palnych, lub wykonywanie prac niebezpiecznych pod względem pożarowym bez ich wymaganego zabezpieczenia (wykroczenie z art. 82 § 1 Kodeksu wykroczeń).
  • Ponadto spowodowanie pożaru, który zagraża życiu lub zdrowiu wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach, lub już choćby sprowadzenie bezpośredniego niebezpieczeństwa takiego pożaru, stanowi przestępstwo z art. 163 § 1 pkt 1 lub 164 § 1 k.k.
Źródła:

Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 618)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19710120114

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz.U. z 2017 r. poz. 2204)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19970880553

 

Brak pojemników do segregacji śmieci

A. Komu należy zgłosić:
  • wójtowi, burmistrzowi albo prezydentowi miasta,
  • Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, właściwej do ścigania wykroczeń
B. Jak przyczyniasz się do ochrony przyrody:
  • Interwencja z Twojej strony pomoże ograniczyć zanieczyszczenie środowiska i podwyższyć poziom recyklingu odpadów.
  • Pomagasz kształtować prawidłowe postawy społeczeństwa wobec segregowania odpadów.
  • Jeśli więc jesteś naocznym świadkiem niesegregowania odpadów zrób zdjęcie. Pamiętaj, że dane te możesz przekazać Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, anonimowo.
C. Na jakie przepisy prawa się powołać:
  • Niesegregowanie odpadów wbrew zadeklarowanej segregacji przez właściciela nieruchomości zagrożone jest karą grzywny (wykroczenie z art. 10 ust. 2a w zw. z art. 9f ustawy o utrzymaniu porządku i czystości w gminie).
  • Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o utrzymaniu porządku i czystości w gminie właściciele nieruchomości zapewniają utrzymanie czystości i porządku przez m. in. wyposażenie nieruchomości w pojemniki służące do zbierania odpadów komunalnych oraz utrzymywanie tych pojemników w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym, chyba że na mocy uchwały rady gminy obowiązki te przejmie gmina jako część usługi w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości w zamian za uiszczoną przez właściciela opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Zaniedbanie tego obowiązku jest wykroczeniem z art. 10 ust. 2 tej ustawy, zagrożonym grzywną do 5000 zł.
Źródła:

Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 1454)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19961320622

Nielegalne pozyskiwanie torfu, piasku, żwiru, gliny

A. Komu należy zgłosić:
  • właściwemu miejscowo okręgowemu urzędowi górniczemu,
  • Policji, jako właściwej do ścigania przestępstw i wykroczeń
B. Jak przyczyniasz się do ochrony przyrody:
  • Interwencja z Twojej strony pomoże ograniczyć nielegalne pozyskiwanie kopalin i degradację środowiska.
  • Pomagasz kształtować prawidłowe postawy społeczeństwa wobec pozyskiwania kopalin i degradacji środowiska.
  • Jeśli więc jesteś naocznym świadkiem pozyskiwanie kopalin i degradacji środowiska zrób zdjęcie. Pamiętaj, że dane te możesz przekazać Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, anonimowo.
C. Na jakie przepisy prawa się powołać:
  • Wydobywanie piasku, marglu, żwiru, gliny lub torfu na cudzym gruncie leśnym lub rolnym jest wykroczeniem z art. 154 § 1 pkt 1 kodeksu wykroczeń.
  • Wydobywanie kopalin bez koncesji podlega karze aresztu albo grzywny (wykroczenie z art. 177 pkt 2 Prawa geologicznego i górniczego). W przypadku wyrządzenia przy nielegalnym wydobywaniu kopalin znacznej szkody w mieniu lub poważnej szkody w środowisku sprawca podlega karze pozbawienia wolności do lat 3 (przestępstwo z art. 176 ust. 1 Prawa geologicznego i górniczego). Sprowadzenie zaś niebezpieczeństwa znacznej szkody w mieniu lub poważnej szkody w środowisku zagrożone jest karą pozbawienia wolności do lat 2 (przestępstwo z art. 176 ust. 2 Prawa geologicznego i górniczego). Zagrożone karą pozbawienia wolności do roku jest również nieumyślne popełnienie przestępstw z art. 176 ust. 1 i 2 Prawa geologicznego i górniczego (przestępstwo z art. 176 ust. 3 Prawa geologicznego i górniczego).
Źródła:

Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 618)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19710120114

Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (tj. Dz.U. z 2017 poz. 2126)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20111630981

Nielegalne odprowadzanie ścieków

A. Komu należy zgłosić:
  • Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, właściwej do ścigania wykroczeń,
  • Policji, właściwej do ścigania przestępstw i wykroczeń.
B. Jak przyczyniasz się do ochrony przyrody:
  • Interwencja z Twojej strony pomoże uratować życie zwierząt.
  • Pomagasz kształtować prawidłowe postawy wobec zwierząt.
  • Jeśli więc jesteś naocznym świadkiem działań osób odprowadzających nielegalnie ścieki zrób zdjęcie.
  • Pamiętaj, że dane te możesz przekazać Policji, anonimowo.
C. Na jakie przepisy prawa się powołać:
  • Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach właściciele nieruchomości, jeśli nie są przyłączeni do kanalizacji lub nie mają przydomowej oczyszczalni, mają obowiązek gromadzić ścieki w bezodpływowych zbiornikach (szambach) na terenie nieruchomości i pozbywać się ich zgodnie z przepisami – tj. poprzez wywóz przez uprawnione podmioty zajmujące się opróżnianiem szamb. Nieprawidłowe postępowanie ze ściekami (np. zrzut do cieku wodnego) jest wykroczeniem z art. 10 ust. 2 tej ustawy.
  • W przypadku zrzutu ścieków z zakładu przemysłowego możemy się powołać na art. 351 Prawa ochrony środowiska – wykroczeniem jest eksploatacja instalacji bez wymaganego pozwolenia lub z naruszeniem jego warunków. Zawsze będzie mieć miejsce naruszenie takich warunków, jeśli zrzut ścieków powoduje zmiany naturalnej mętności, barwy lub zapachu wody, albo formowanie się osadów lub piany, lub zmiany w naturalnej biocenozie wody (art. 78 pkt 2 Prawa wodnego).
  • Ponadto zanieczyszczenie wody substancją w takiej ilości lub w takiej postaci, że może to zagrozić życiu lub zdrowiu człowieka lub spowodować istotne obniżenie jakości wody lub zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym w znacznych rozmiarach, podlega karze pozbawienia wolności do lat 5, a w przypadku działania nieumyślnego karze pozbawienia wolności do lat 2 (przestępstwo z art. 182 Kodeksu karnego).
Źródła:

Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 1454)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19961320622

Ustawa z dn. 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 799)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20010620627&type=3

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz.U. z 2017 r. poz. 2204)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19970880553

Ustawa z dn. 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (tj. Dz.U. z 2017 r. poz. 1566)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20170001566

Przywóz z zagranicy lub handel zwierzętami egzotycznymi bez wymaganych zezwoleń

A. Komu należy zgłosić:
  • Policji, właściwej do ścigania przestępstw,
  • Służbie celnej (np. na lotnisku).
B. Jak przyczyniasz się do ochrony przyrody:
  • Interwencja z Twojej strony pomoże uratować życie zwierzęciu i to w miejscu jego naturalnego występowania.
  • Pomagasz kształtować prawidłowe postawy społeczeństwa wobec zwierząt.
  • Jeśli więc jesteś naocznym świadkiem działań osób handlujących zwierzętami egzotycznymi zrób zdjęcie. Pamiętaj, że dane te możesz przekazać Policji, anonimowo.
C. Na jakie przepisy prawa się powołać:
  • Zabronione pod karą pozbawienia wolności do lat 5 jest przewożenie przez granicę Unii Europejskiej okazu gatunku podlegającego ochronie gatunkowej i naruszanie przepisów UE z zakresu obrotu zwierzętami dziko żyjącymi (przestępstwo z art. 128 ustawy o ochronie przyrody).
  • Ponadto handlowanie okazami zwierząt chronionych w liczbie większej, niż nieznaczna w takich warunkach lub w taki sposób, że ma to wpływ na zachowanie właściwego stanu ochrony gatunku podlega karze pozbawienia wolności do lat 5, a w przypadku działania nieumyślnego karze pozbawienia wolności do lat 2 (przestępstwo z art 128a ustawy o ochronie przyrody).
Źródła:

Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 142)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20040920880

Wycinka drzew na których gniazdują ptaki w okresie lęgowym

A. Komu należy zgłosić:
  • Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, właściwej do ścigania wykroczeń,
  • Policji, właściwej do ścigania wykroczeń.
B. Jak przyczyniasz się do ochrony przyrody:
  • Interwencja z Twojej strony pomoże uratować życie ptakom i to w miejscu ich naturalnego występowania.
  • Pomagasz kształtować prawidłowe postawy społeczeństwa wobec ptaków.
  • Jeśli więc jesteś naocznym świadkiem działań osób wycinających drzewa w okresie lęgowym żyjących na nich ptaków zrób zdjęcie. Pamiętaj, że dane te możesz przekazać Straży Gminnej, Straży Miejskiej, czy Policji anonimowo.
C. Na jakie przepisy prawa się powołać:
  • Jeśli w okresie od 1 marca do 15 października wycina się drzewo zasiedlone (gniazda, budki itp.) przez ptaki objęte ochroną gatunkową to jest to wykroczenie z art. 131 pkt 14 ustawy o ochronie przyrody: kto bez zezwolenia lub wbrew jego warunkom narusza zakazy w stosunku do roślin, zwierząt lub grzybów objętych ochroną gatunkową podlega karze aresztu albo grzywny.
Źródła:

Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 142)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20040920880

Postępowanie z odpadami niebezpiecznymi

A. Komu należy zgłosić:
  • Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, właściwej do ścigania wykroczeń,
  • Policji, właściwej do ścigania wykroczeń.
B. Jak przyczyniasz się do ochrony przyrody:
  • Interwencja z Twojej strony pomoże ograniczyć możliwość śmierci ludzi, zwierząt, strat w świecie roślin oraz przede wszystkim zanieczyszczeniu środowiska na skutek oddziaływania odpadów niebezpiecznych.
  • Pomagasz kształtować prawidłowe postawy społeczeństwa wobec innych ludzi, zwierząt i roślin.
  • Jeśli więc jesteś naocznym świadkiem działań polegających na nielegalnym bądź niezgodnym z zasadami postępowaniem z odpadami niebezpiecznymi zrób zdjęcie. Pamiętaj, że dane te możesz przekazać Policji, czy Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, anonimowo.
C. Na jakie przepisy prawa się powołać:
  • Gospodarując odpadami, w tym odpadami niebezpiecznymi, należy chronić życie i zdrowie ludzi oraz środowiska. Zajmowanie się odpadami nie może m.in. powodować zagrożenia dla wody, powietrza, gleby, roślin lub zwierząt, ani powodować uciążliwości przez hałas lub zapach (art. 16 ustawy o odpadach). Za gospodarowanie odpadami w sposób sprzeczny z tymi celami przewidziano karę aresztu albo grzywny (wykroczenie z art. 171 ustawy o odpadach).
Źródła:

Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 992)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20130000021

Postępowanie ze zużytym sprzętem elektrycznym lub elektronicznym

A. Komu należy zgłosić:
  • Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, właściwej do ścigania wykroczeń,
  • Policji, właściwej do ścigania wykroczeń.
B. Jak przyczyniasz się do ochrony przyrody:
  • Interwencja z Twojej strony pomoże ograniczyć możliwość zanieczyszczeniu środowiska na skutek oddziaływania przez odpady – zużyty sprzęt elektryczny lub elektroniczny.
  • Pomagasz kształtować prawidłowe postawy społeczeństwa wobec środowiska i recyklingu odpadów elektrycznych lub elektronicznych.
  • Jeśli więc jesteś naocznym świadkiem działań polegających na niewłaściwym postępowaniu z odpadami w postaci zużytego sprzętu elektronicznego lub elektrycznego zrób zdjęcie. Pamiętaj, że dane te możesz przekazać Policji, czy Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, anonimowo.
C. Na jakie przepisy prawa się powołać:
  • Gospodarując zużytym sprzętem elektronicznym lub elektrycznym należy chronić życie i zdrowie ludzi oraz środowiska. Umieszczanie takiego zużytego sprzętu z innymi odpadami stanowi wykroczenie (art. 95 ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym). Podobnie wykroczeniem jest nieprzekazywanie sprzętu podmiotom uprawnionym do jego odbioru (art. 96 ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym). Jeżeli podmiot uprawniony odmawia przyjęcia takiego sprzętu również popełnia wykroczenie (art. 97 ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym). Wszystkie te wykroczenia zagrożone są karą grzywny.

Naruszenie stosunków wodnych na gruncie

A. Komu należy zgłosić:
  • Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, właściwej do ścigania wykroczeń,
  • Policji, właściwej do ścigania wykroczeń,
  • regionalnemu dyrektorowi ochrony środowiska,
  • wójtowi, burmistrzowi, prezydentowi miasta.
B. Jak przyczyniasz się do ochrony przyrody:
  • Interwencja z Twojej strony pomoże ograniczyć możliwość niebezpiecznym zmianom w środowisku na skutek zaburzenia gospodarki wodnej gruntów, zapobiegania ich wysuszeniu bądź zmianie w obszary nienaturalnie podmokłe, a tym samym również zaburzenia naturalnych relacji w ekosystemach i zachwianiu bioróżnorodności.
  • Pomagasz kształtować prawidłowe postawy społeczeństwa wobec gospodarki wodnej, a tym samym również zakłóceniu naturalnych relacji panujących w ekosystemach.
  • Jeśli więc jesteś naocznym świadkiem działań polegających na odwadnianiu terenu, nielegalnym pogłębianiu i czyszczeniu. Pamiętaj, że dane te możesz przekazać Policji, czy Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, anonimowo.
C. Na jakie przepisy prawa się powołać:
  • Zgodnie z art. 234 ust. 1 Prawa wodnego właściciel gruntu nie może zmieniać kierunku i natężenia odpływu znajdujących się na jego gruncie wód opadowych lub roztopowych ani kierunku odpływu wód ze źródeł - ze szkodą dla gruntów sąsiednich, ani odprowadzać wód oraz wprowadzać ścieków na grunty sąsiednie. Takie działanie jest wykroczeniem z art. 478 pkt 1 Prawa wodnego.
  • Ponadto prowadzenie na obszarach form ochrony przyrody lub w obrębie cieków naturalnych jakichkolwiek działań obejmujących roboty ziemne mogące zmienić warunki wodne lub wodno-glebowe, bez uprzedniego zgłoszenia do regionalnego dyrektora ochrony środowiska zgodnie z art. 118 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody, jest wykroczeniem z art. 131 pkt 8 ustawy o ochronie przyrody.
Źródła:

Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz.U. 2017 poz. 1566)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20170001566

Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 142)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20040920880

Nielegalne przekształcanie gruntu stanowiącego użytek ekologiczny

A. Komu należy zgłosić:
  • Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, właściwej do ścigania wykroczeń,
  • Policji, właściwej do ścigania wykroczeń.
B. Jak przyczyniasz się do ochrony przyrody:
  • Interwencja z Twojej strony pomoże ograniczyć możliwość niebezpiecznym zmianom w środowisku na skutek zachwiania równowagi naturalnego ekosystemu łąki, wyginięcia żyjących tam zwierząt i rosnących tam roślin.
  • Pomagasz kształtować prawidłowe postawy społeczeństwa wobec ekosystemu łąk.
  • Jeśli więc jesteś naocznym świadkiem działań polegających na nielegalnym przekształceniu użytku ekologicznego zrób zdjęcie. Pamiętaj, że dane te możesz przekazać Policji, czy Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, anonimowo.
C. Na jakie przepisy prawa się powołać:
  • Art. 127 pkt 2 lit c ustawy o ochronie przyrody przewiduje karę aresztu lub grzywny dla osób niestosujących się do zakazu przekształcania użytków ekologicznych (np. łąk stanowiących użytki ekologiczne w grunty orne).
Źródła:

Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 142)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20040920880

Nadmierny pobór wody z rzeki przez elektrownie wodne i inne zakłady

A. Komu należy zgłosić:
  • Wojewódzkiemu Inspektorowi Ochrony Środowiska (WIOŚ),
  • Państwowemu Gospodarstwu Wodnemu Wody Polskie – administratorowi wód płynących,
  • Lokalnemu użytkownikowi rybackiemu (najczęściej będzie nim Polski Związek Wędkarski),
  • Policji, właściwej do ścigania przestępstw i wykroczeń – gdy właściciel ujęcia zatrzymał całkowicie przepływ w korycie rzeki.
B. Jak przyczyniasz się do ochrony przyrody:
  • Interwencja z Twojej strony pomoże uratować życie ryb i innych organizmów wodnych.
  • Twoja interwencja może powstrzymać inwestora przed ponownym zatrzymaniem przepływu w korycie rzeki w przyszłości.
  • Jeśli więc jesteś naocznym świadkiem zdarzenia – znacznego osuszenia koryta rzeki w wyniku pobrania na elektrownię wodną nadmiernej ilości wody – zrób zdjęcie.
  • Pamiętaj, że dane te możesz przekazać Policji, anonimowo.
C. Na jakie przepisy prawa się powołać:
  • Pobór wody na jakiekolwiek ujęcie (w tym ujęcie dla elektrowni wodnej) wymaga pozwolenia wodnoprawnego (ewentualnie zamiennie zintegrowanego), w którym zapisane są zasady zachowania w korycie rzeki przepływu nienaruszalnego, w tym wielkość takiego przepływu. Pozwolenie tylko wyjątkowo nie będzie zawierało takich zasad (np. przy niektórych elektrowniach wybudowanych bezpośrednio w korycie rzeki, gdzie brak jest poboru wody poza koryto rzeki).
  • Zgodnie z art. 476 ust. 1 ustawy Prawo wodne korzystanie z wody (w tym jej pobór) bez wymaganego pozwolenia wodnoprawnego albo z przekroczeniem warunków określonych w pozwoleniu wodnoprawnym jest wykroczeniem. Policja może w takim wypadku ukarać właściciela urządzenia wodnego mandatem lub skierować sprawę do sądu. Należy jednak pamiętać, że z takiej ścieżki warto skorzystać tylko, gdy inwestor zatrzymał cały przepływ w korycie rzeki (przez próg piętrzący wodę nie ma przepływu), bowiem tylko wtedy policja będzie w wstanie stwierdzić, że przepływ nienaruszalny nie został zachowany (policja nie ma urządzeń do mierzenia przepływu wody, więc nie będzie wstanie udowodnić naruszenia, gdy woda będzie płynąć, ale w zbyt małej, w ocenie zgłaszającego, ilości).
  • Jeśli w korycie rzeki nie zatrzymano przepływu, ale podejrzewamy, że przepływ ten jest za niski, to warto złożyć zawiadomienie do Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska z wnioskiem o przeprowadzenie kontroli danego zakładu wodnego. Zgodnie z art. 335 ust. 5 i art. 334 pkt 2 i 3 ustawy Prawo wodne WIOŚ wykonuje kontrole gospodarowania wodami w zakresie przestrzegania warunków pozwoleń wodnoprawnych i zintegrowanych odnośnie poboru wód i odprowadzania ścieków.
  • Zgodnie z art. 415 pkt 1 ustawy Prawo wodne jeśli zakład zmienia warunki wykonywania uprawnień ustalone w pozwoleniu wodnoprawnym, a więc np. nie przestrzega zachowania przepływu nienaruszalnego, to Wody Polskie są uprawnione cofnąć mu takie pozwolenie bez odszkodowania.
Źródła:

Ustawa z dn. 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (tj. Dz.U. z 2017 r. poz. 1566)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20170001566

Zrzut ścieków i gnojowicy do rzeki

A. Komu należy zgłosić:
  • Wojewódzkiemu Inspektorowi Ochrony Środowiska (WIOŚ),
  • Straży Gminnej lub Straży Miejskiej, właściwej do ścigania wykroczeń,
  • Policji, właściwej do ścigania przestępstw i wykroczeń.
B. Jak przyczyniasz się do ochrony przyrody:
  • Interwencja z Twojej strony pomoże uratować życie ryb i innych organizmów wodnych.
  • Pomagasz kształtować prawidłowe postawy wobec zwierząt. 
  • Jeśli jesteś naocznym świadkiem działań osób odprowadzających nielegalnie ścieki zrób zdjęcie.
  • Pamiętaj, że dane te możesz przekazać Policji, anonimowo.
C. Na jakie przepisy prawa się powołać:
  • Zrzut jakichkolwiek ścieków do rzeki wymaga pozwolenia wodnoprawnego (ewentualnie zamiennie zintegrowanego), w którym zapisane są reguły odprowadzania ścieków do wody i stopień ich koniecznego oczyszczenia przed zrzutem. Ścieki w stanie surowym, nie mogą być odprowadzane do wód, bowiem nie spełniają norm wskaźników zanieczyszczeń w nich zawartych i na taki zrzut nie zostanie udzielone pozwolenie wodnoprawne.
  • Zgodnie z art. 476 ust. 1 ustawy Prawo wodne korzystanie z wody (w tym odprowadzanie ścieków) bez wymaganego pozwolenia wodnoprawnego albo z przekroczeniem warunków określonych w pozwoleniu wodnoprawnym jest wykroczeniem. Policja/straż miejska może w takim wypadku ukarać sprawcę mandatem lub skierować sprawę do sądu. Należy jednak pamiętać, że z takiej ścieżki warto skorzystać tylko, gdy:
    • sprawca zrzuca ścieki bez pozwolenia wodnoprawnego, lub
    • policja będzie mieć możliwość pobrać próbki wody do analizy jeśli sprawca posiada pozwolenie wodnoprawne, lub
    • zrzut powoduje zmiany naturalnej mętności, barwy lub zapachu wody, albo formowanie się osadów lub piany, lub zmiany w naturalnej biocenozie wody (art. 78 pkt 2 Prawa wodnego),
    bowiem tylko wtedy policja będzie w wstanie stwierdzić jednoznacznie, że doszło do naruszenia przepisów.
  • W przypadku zrzutu nieoczyszczonych ścieków warto złożyć również zawiadomienie do Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska z wnioskiem o przeprowadzenie kontroli danego zakładu wodnego. Zgodnie z art. 335 ust. 5 i art. 334 pkt 2 i 3 ustawy Prawo wodne WIOŚ wykonuje kontrole gospodarowania wodami w zakresie przestrzegania warunków pozwoleń wodnoprawnych i zintegrowanych odnośnie odprowadzania ścieków. Jeśli zrzut ścieków ma miejsce w godzinach pracy WIOŚ warto powiadomić ten organ telefonicznie – często jest możliwość szybkiej interwencji i pobrania próbek wody.
  • Zgodnie z art. 415 pkt 1 ustawy Prawo wodne jeśli zakład zmienia warunki wykonywania uprawnień ustalone w pozwoleniu wodnoprawnym, a więc np. nie przestrzega zasad dotyczących oczyszczania ścieków, to Wody Polskie są uprawnione cofnąć mu takie pozwolenie bez odszkodowania.
  • Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach właściciele nieruchomości, jeśli nie są przyłączeni do kanalizacji lub nie mają przydomowej oczyszczalni, mają obowiązek gromadzić ścieki w bezodpływowych zbiornikach (szambach) na terenie nieruchomości i pozbywać się ich zgodnie z przepisami – tj. poprzez wywóz przez uprawnione podmioty zajmujące się opróżnianiem szamb. Nieprawidłowe postępowanie ze ściekami (np. zrzut do cieku wodnego) jest wykroczeniem z art. 10 ust. 2 tej ustawy.
  • W przypadku zrzutu ścieków z zakładu przemysłowego możemy się powołać także na art. 351 Prawa ochrony środowiska – wykroczeniem jest eksploatacja instalacji bez wymaganego pozwolenia lub z naruszeniem jego warunków.
  • Zrzut gnojowicy lub gnojówki (ciekłych odchodów zwierzęcych) do rzeki jest zawsze zabroniony na mocy art. 77 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo wodne, i stanowi wykroczenie z art. 478 pkt 6 lit a) tej ustawy.
  • Ponadto zanieczyszczenie wody substancją w takiej ilości lub w takiej postaci, że może to zagrozić życiu lub zdrowiu człowieka lub spowodować istotne obniżenie jakości wody lub zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym w znacznych rozmiarach, podlega karze pozbawienia wolności do lat 5, a w przypadku działania nieumyślnego karze pozbawienia wolności do lat 2 (przestępstwo z art. 182 Kodeksu karnego).
Wzory pism:

Wzór pisma – Zrzut gnojowicy

Wzór pisma – Zrzut ścieków

Wzór pisma – Zrzut ścieków

Źródła:

Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 1454)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19961320622

Ustawa z dn. 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 799)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20010620627&type=3

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz.U. z 2017 r. poz. 2204)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19970880553

Ustawa z dn. 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (tj. Dz.U. z 2017 r. poz. 1566)
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20170001566