Rzeki i ich doliny na całym świecie należą do najbogatszych pod względem różnorodności biologicznej ekosystemów. Jednocześnie są najbardziej zdegradowane na skutek skażenia wody, regulacji koryt rzek, budowania wałów w celu ograniczania obszarów zalewowych czy przegradzania rzek budowlami piętrzącymi wodę. Woda to życie, a rzeki to żyły i tętnice Ziemi. W 2020 roku nasza uwaga była skierowana między innymi na nie.
Na straży rzek
W ochronie rzek stawiamy na współpracę i społeczne zaangażowanie. W ramach programu Strażnicy Rzek WWF monitorować ich stan pomaga nam już 460 wolontariuszy! 9 z nich zajmie się dodatkowo lokalizowaniem i opisywaniem barier na rzekach. Wzięli pod lupę ok. 450 km rzek. Projekt ten może przyczynić się do rozbiórki niepotrzebnych barier! Przeprowadziliśmy też szkolenie z lokalizowania barier dla Strażników nad Tanwią.
Razem z partnerami programu Strażnicy Rzek WWF, firmami Geberit i UPM Raflatac, zorganizowaliśmy we wrześniu Tydzień Rzek. W przestrzeni internetowej można było nas znaleźć, wpisując hashtag: #rzekaurzeka. Podczas Tygodnia Rzek WWF ukazało się ponad 100 historii publikowanych na Facebooku i Instagramie. Do akcji dołączyli: prof. Jerzy Bralczyk, Marcin Dorociński, Andrzej Bargiel, Marek Kamiński, Jagna Niedzielska, Skubas, Katarzyna Łaska oraz kilkunastu architektów zaangażowanych przez firmę Geberit.
Założyliśmy na Facebooku fanpage Strażników, gdzie dzielimy się ich działaniami, ale też ważnymi informacjami ze świata rzek. Można tam również znaleźć informacje o naszych webinariach. W 2020 roku zorganizowaliśmy ich 11.
Niezły kanał?
W Polsce tylko 20% rzek ma charakter naturalny, czyli nie zostały przekształcone przez człowieka. Tymczasem to właśnie nieuregulowane rzeki są najlepszym zabezpieczeniem na czas suszy (rozległe doliny zatrzymują wodę) oraz powodzi (woda ma się gdzie rozlać podczas wezbrań). W tym roku przeszliśmy test skuteczności rozwiązań przeciwpowodziowych projektowanych w zgodzie z naturą. Dzięki inwestycji przeprowadzonej kilka lat temu w gminie Wołów, polegającej na odsunięciu obwałowań od rzeki, wezbrana woda nie wywołała powodzi w środkowym biegu Odry, a rozlała na odzyskanych dla rzeki terenach zalewowych.
Projekt „Ekologiczna ochrona przeciwpowodziowa w dolinie Odry” przeszedł test celująco, pokazując, że da się połączyć ochronę przeciwpowodziową z ochroną przyrody. Efekty obejrzysz na tym filmie:
Wolne rzeki
Naturalna rzeka to także niesamowity system samoczyszczący. Nadbrzeżne i denne zarośla, piaszczyste plaże lub wyspy wychwytują zanieczyszczenia organiczne neutralizując je, przede wszystkim jednak przeciwdziałają suszy oraz łagodzą skutki powodzi. Największym zagrożeniem dla naszych rzek są plany ich zmiany w kanały wodne. Dlatego prowadziliśmy kampanię na temat suszy.
Wydaliśmy także broszurę „Dlaczego zbiorniki zaporowe nie są dobrym narzędziem w walce z suszą?”. Uważamy, że w tym temacie jest jeszcze wiele do zrobienia, dlatego chętnie dzieliliśmy się wiedzą z dziennikarzami – między innymi podczas spotkania online „Susza – kryzys, który sami na siebie sprowadzamy!”. Zgłosiliśmy także swoje uwagi do rządowego projektu „Stop Suszy”. Nasi specjaliści byli obecni na trzech spotkaniach konsultacyjnych i na każdym z nich pokazywaliśmy swoje uwagi i rady. Rozpoczęliśmy także kampanię informacyjną o tamach i ich szkodliwości dla rzek.
Koalicja Ratujmy Rzeki, której jesteśmy częścią, wystosowała petycję do Komisji Europejskiej przeciwko przeznaczaniu pieniędzy podatników na regulację dolnej Odry na potrzeby rozwoju żeglugi śródlądowej. Czytaj więcej >>
W lipcu zorganizowaliśmy warsztaty dla ponad 100 osób z Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, Ministerstwa Klimatu, NFOŚ, GDOŚ, RDOŚ, Europejskiego Banku Inwestycyjnego, biur planowania przestrzennego i urzędów marszałkowskich na temat: „Jak zapobiegać suszy i łagodzić jej skutki? Przegląd możliwości i propozycja rozwiązań”. Podczas warsztatów przekazaliśmy nasze opracowania dotyczące skutecznego radzenia sobie z suszą. W listopadzie zorganizowaliśmy webinar „Skuteczna i bezpieczna dla ludzi i środowiska ochrona przeciwpowodziowa” dla ponad 50 osób z Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, Wód Polskich, NFOŚ, RDOŚ, Europejskiego Banku Inwestycyjnego, biur planowania przestrzennego i urzędów marszałkowskich . Z okazji Światowego Dnia Migracji Ryb w październiku zorganizowaliśmy razem z Instytutem Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie webinar o jesiotrach ostronosych: „Czy w Wiśle będą pływać dinozaury?”.
Rzeki-ścieki?
Jakość wody jest kluczowa dla życia w rzece, dlatego zabraliśmy stanowczy głos w sprawie kolejnej awarii kolektora w stołecznej oczyszczalni ścieków „Czajka”.
Kolejny wyciek do Wisły sprawia, że uświadamiamy sobie, jak ważne są rzeki dla naszego życia i zdrowia. Problem w tym, że zatruwana jest nie tylko Wisła, ale rzeki w całej Polsce. Brakuje sprawnych systemów reagowania, brakuje kontroli oczyszczalni, brakuje kar za zanieczyszczanie rzek, wreszcie brakuje polityków, którzy zajęliby się problemem systemowo.
„Nierozwodniona” dyrektywa
Koniec roku przyniósł nam wspaniałą wiadomość – Komisja Europejska ogłosiła, że Ramowa Dyrektywa Wodna nie zostanie zmieniona! To ogromny sukces ochrony przyrody. To właśnie te przepisy dają narzędzia do skutecznej ochrony ekosystemów słodkowodnych. Dzięki zaangażowaniu wielu organizacji (w tym WWF), instytucji i obywateli, europejskie zasoby wodne muszą być utrzymane w określonym stanie do roku 2027 – takie zobowiązanie na siebie mają wziąć państwa członkowskie. Ramowa Dyrektywa Wodna jest jednym z najbardziej ambitnych aktów prawnych UE w zakresie ochrony środowiska. Pomimo silnego prawa wodnego jedynie 40% europejskich ekosystemów słodkowodnych jest w dobrym stanie. Dzięki decyzji Komisji Europejskiej wdrażanie celów RDW musi zostać przyspieszone, a państwa członkowskie muszą podjąć zdecydowane działania, aby doprowadzić rzeki i mokradła do dobrego stanu.
Projekty, konsultacje, uwagi, rady
Złożyliśmy projekt LIFE na temat systemowego zarządzania obszarem Dolnej Wisły
Złożyliśmy uwagi do do planu zagospodarowania gmin Czyże i Narew ws. budowy kopalni torfu.
Złożyliśmy uwagi do projektu rozporządzenia Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, zmieniającego rozporządzenie w sprawie wymiarów i okresów ochronnych organizmów morskich poławianych przy wykonywaniu rybołówstwa rekreacyjnego oraz szczegółowego sposobu i warunków wykonywania rybołówstwa rekreacyjnego (wraz z zespołem Morskim)
Uczestniczymy w grupie roboczej „Woda we wschodniej Wielkopolsce” wraz z innymi NGO, m.in RTON, oraz naukowcami i samorządami (wraz z zespołem Klimatycznym)
Współpracowaliśmy jako eksperci z Fundacją Dzielnica Wisła przy filmie edukacyjnym “Odżyj rzeko” oraz organizowanym przez nich spotkaniu edukacyjnym dla mieszkańców Warszawy na temat rzek i suszy
Braliśmy udział w corocznym spotkaniu grupy HELCOM na temat sytuacji jesiotra ostronosego w basenie Morza Bałtyckiego
Szukaj
