01 czerwca 2021

Nadszedł ten upragniony dzień! Pakujesz samochód i wyruszasz na długi weekend lub urlop. Jedziesz malowniczą drogą wśród mazurskich lasów, zachwycasz się pięknym krajobrazem i nagle na drogę, przed samochód, wybiega pies, sarna, lis albo inne zwierzę. Mimo szybkiej reakcji, nie udaje ci się uniknąć potrącenia… 

Niestety, duża część z nas uczestniczyła w takim zdarzeniu, choćby jako świadkowie.  

Czasami zderzenie z dużym zwierzęciem np. z łosiem, żubrem, jeleniem, a nawet z dzikiem, może spowodować urazy u osób podróżujących samochodem oraz znaczne uszkodzenia pojazdu. Wtedy mamy do czynienia z wypadkiem drogowym, w przypadku którego należy bezzwłocznie wezwać policję i pogotowie.

Jednak znacznie częściej zdarzenie takie przebiega bez uszczerbku dla człowieka, a jedynym rannym jest potrącone zwierzę. 

W dalszej części artykułu: 

  1. Ranne zwierzę – pierwsza pomoc 
  2. Porzucone lub ranne młode, dzikie zwierzę – jak reagować 
  3. Kogo zawiadomić o rannym zwierzęciu 
  4. Obowiązek pomocy potrąconemu zwierzęciu 
  5. Ośrodki rehabilitacji zwierząt dzikich  

 

Ranne zwierzę – pierwsza pomoc 

Zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę.*

Art. 1.1. Ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt  

Lis przy drodzeJedną z częstszych przyczyn urazów u zwierząt są wypadki komunikacyjne, czyli potrącenia. Jednak zdarza się również znaleźć ranne zwierzę w lesie – np. ofiarę pogryzienia przez wolno biegające psy lub zwierzę uwięzione we wnykach. W takich sytuacjach większość z nas chce pomóc, jednak pamiętajmy zawsze, że najważniejsze jest nasze bezpieczeństwo i to, aby taka pomoc nie spowodowała przykrych konsekwencji dla nas. Dzikie lub samodzielnie biegające zwierzęta mogą zawsze stanowić niebezpieczeństwo dla człowieka.

  1. Jeżeli ranne zwierzę znajduje się przy drodze, a my podróżujemy samochodem, trzeba pamiętać o włączeniu świateł awaryjnych, rozstawieniu trójkąta awaryjnego i założeniu kamizelki odblaskowej. 
  2. Zbliżając się do zwierzęcia (nawet jeśli jest to pies lub kot), należy zachować ostrożność. Ból, stres czy szok wyzwalają często reakcje obronne – dzikie zwierzę, mimo silnego urazu, może nas zaatakować. Ratując zwierzę, musimy mieć na uwadze to, że ono nie jest świadome tego, że chcemy mu pomóc.   

Jeżeli sytuacja dotyczy zwierzęcia domowego, sprawa wydaje się łatwiejsza. Często sami jesteśmy w stanie zabrać rannego psa lub kota do najbliższej kliniki weterynaryjnej albo szybko skontaktować się z organizacją zajmującą się pomocą zwierzętom domowym, która udzieli nam pełnej informacji lub pomocy.  

Trudności zaczynają się wówczas, gdy ranne zwierzę jest dzikie. Małe ptaki i ssaki (np. jeże, wiewiórki), możemy sami zabrać z drogi. W tym celu zawsze należy użyć rękawic, koca lub innego kawałka materiału, który zabezpieczy nasze dłonie.

 

Pamiętajmy o zasadzie 3xC, czyli: cicho, ciemno i ciepło.

 

Jeż trzymany w rękawicachAby zapewnić zwierzęciu 3xC i ograniczyć mu stres, możemy umieścić je w pudełku. Jeżeli oczekiwanie na odpowiednie służby lub sam transport wydłuża się, rannemu zwierzęciu możemy podać wodę, ale nie powinniśmy go karmić

Sytuacja komplikuje się, gdy pomocy wymaga duże zwierzę (sarna, łoś, dzik) lub drapieżnik (ryś, wilk, lis). Niestety, sami wówczas niewiele możemy zrobić. Najważniejsze to poinformować odpowiednie służby. Powinniśmy również zabezpieczyć miejsce oraz zapewnić zwierzęciu spokój i ciszę, czym zmniejszymy jego strach. Dodatkowo możemy zakryć zwierzęciu oczy (np. kocem) – to również oszczędzi mu stres związany z kontaktem z człowiekiem. Bądźmy przy tym bardzo ostrożni! Nawet jeżeli zwierzę wydaje się nieprzytomne, nadal może nas zaatakować lub wyrządzić krzywdę kończynami lub porożem. 

 

W przypadku, gdy pomocy wymaga ssak bałtycki (foka lub morświn) NIEZWŁOCZNIE poinformuj o tym Błękitny Patrol WWF (tel. 795 536 009) lub Stację Morską w Helu (tel. 601 88 99 40). 

...

 

Porzucone lub ranne młode, dzikie zwierzę – jak reagować 

Widok młodego, osamotnionego zwierzęcia bardzo często wywołuje u nas chęć opieki i pomocy. Ale czy ta pomoc na pewno jest potrzebna? 

młoda sarna młode dziki

Zanim podejmiemy decyzję o zbliżeniu się do malucha, poświęćmy chwilę na jego obserwację z ukrycia. W świecie zwierząt pozostawianie młodych przez rodziców to nierzadka praktyka, jest wyrazem troski o ich byt. Ten mechanizm pozwala chronić młode przed niebezpieczeństwem. Maluchy z reguły nie wydzielają zapachu, nie poruszają się i mają ochronne ubarwienie, co sprawia, że najczęściej pozostają niezauważone przez drapieżniki. Ciągła obecność rodziców ściąga uwagę drapieżników, dlatego dorosłe osobniki obserwują swoje potomstwo z dystansu i zbliżają się tylko na czas karmienia.

 

Pamiętaj! Nieprzemyślana interwencja może skończyć się odrzuceniem młodych przez rodziców.

 

Jeżeli po dłuższej obserwacji z ukrycia nie zauważymy pojawienia się matki, albo stwierdzimy, że młode jest ranne, możemy przystąpić do udzielania pierwszej pomocy. Gdy tylko zabierzemy malucha, zapewnijmy mu odpowiednie warunki (3xC) i skontaktujmy się z odpowiednimi służbami. 

W przypadku ptaków jest podobnie. Jeżeli ptak nie jest ranny, a znajduje się na ziemi, to najprawdopodobniej jest to podlot, czyli już nie pisklę, ale jeszcze nie w pełni samodzielny ptak, który nie potrafi dobrze latać i jest pod stałą opieką rodziców. Więcej na temat piskląt i podlotów dowiesz się na stronie Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków.

...

 

Kogo zawiadomić o rannym zwierzęciu

Zgodnie z ustawą o ochronie zwierząt to gmina ma obwiązek opieki nad wszystkimi zwierzętami na jej terenie: domowymi i dzikimi. W zakres takiej opieki wchodzi pomoc weterynaryjna i ewentualne zapewnienie schronienia. Gminy mają zawarte porozumienia z odpowiednimi instytucjami na przeprowadzanie interwencji, w wyniku których zwierzęta powinny mieć zapewnioną opiekę i ewentualny transport. 

Taka jest teoria… A jak jest w praktyce? 

Podróżując, możemy nie wiedzieć w jakiej aktualnie gminie się znajdujemy. Często w takiej sytuacji pojawia się stres, co sprawia, że szukanie jakiejkolwiek informacji staje się chaotyczne i bezskuteczne. Na szczęście są dwa numery telefonów, które każdy z nas pamięta: 

 

numer alarmowy 112 i policja 997

 

Jeżeli ranne zwierzę znajduje się na drodze, a my nie jesteśmy w stanie go stamtąd zabrać, należy bezzwłocznie skontaktować się z policją (tel. 997), która zabezpieczy teren. Niestety policja nie jest zobligowana do zajęcia się rannym zwierzęciem, ale pomoże nam w zawiadomieniu służb, które na miejscu powinny zająć się poszkodowanym. 

W przypadku, gdy miejsce zdarzenia znajduje się poza obszarem ruchu drogowego (las, polana, pole), możemy zadzwonić na numer alarmowy 112. Dyspozytor poinstruuje nas, jak należy postąpić i kogo należy zawiadomić.

Inne instytucje, do których warto zwrócić się o poradę lub pomoc to: 

Nadleśnictwa – nie mają formalnego obowiązku pomóc, ale warto spróbować 

Zarządcy dróg – mają obowiązek utrzymania porządku na drodze 

Kliniki weterynaryjne – duże lecznice dla zwierząt często mają doświadczenie w pomocy zwierzętom po wypadkach 

Ośrodki rehabilitacji zwierząt – znajdują się w każdym województwie (wykaz części z nich znajdziesz poniżej)

...

 

Obowiązek pomocy potrąconemu zwierzęciu

Zapisywanie rejestracji sprawcy potrąceniaDo potrącenia zwierzęcia często dochodzi nieumyślne, ale nie zwalnia nas to z obowiązku udzielenia lub wezwania pomocy (art. 25 Ustawy o ochronie zwierząt). Niestety, wielu kierowców, którym przytrafi się taka sytuacja, woli oddalić się z miejsca zdarzenia, nie informując nawet odpowiednich służb. 

Takie zachowanie, w świetle przepisów, traktowane jest identycznie jak ucieczka z miejsca zdarzenia przy innych rodzajach kolizji i podlega karze aresztu lub grzywny* (nawet do 5 000 zł)

* Art. 37. Ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt 

Jeżeli jesteśmy świadkiem takiej sytuacji, postarajmy się zapisać lub chociaż zapamiętać numer rejestracyjny pojazdu, którym potrącono zwierzę. Umożliwi to odpowiednim służbom namierzyć sprawcę i nałożyć na niego odpowiednią karę. 

...

 

Wybrane ośrodki rehabilitacji zwierząt dzikich w poszczególnych województwach: 

 

Stowarzyszenie Ochrony Zwierząt EKOSTRAŻ
Wrocław
Tel. 782 240 846
https://ekostraz.pl/portal/kontakt
Profil na Facebooku

Fundacja Ośrodek Leczenia i Rehabilitacji Dzikich Zwierząt „Puchaczówka”
Wiązów
Tel. 534 997 955
http://www.fundacjapuchaczowka.pl/kontakt/
Profil na Facebooku

 

„Czapla" - Gabinet Lekarzy Weterynarii
Białe Błota
Tel. 696 811 888
Profil na Facebooku

Animal Patrol Ośrodek Rehabilitacji Dzikich Zwierząt
Nowa Wieś Wielka
Tel. 603 864 708
Profil na Facebooku

 

Fundacja Lubelska Straż Ochrony Zwierząt
Wojciechów
Tel. 781 500 508
Profil na Facebooku

Stowarzyszenie Leśne Pogotowie
Jabłonna
Tel. 600 621 121
https://www.lesnepogotowie.org/
Profil na Facebooku

 

Ośrodek Rehabilitacji dla Zwierząt Dziko Żyjących
Stary Kisielin
Tel. 662 017 754
Profil na Facebooku

Ośrodek Rehabilitacji Dzikich Zwierząt
Zielona Góra
Tel. 601 902 283
http://www.azyl.uz.zgora.pl/

 

Ośrodek Rehabilitacji Dzikich Zwierząt w Nadleśnictwie Piotrków
Sulejów
Tel. 694 408 878
Profil na Facebooku

Ośrodek Rehabilitacji Zwierząt w Psarach
Nowy Kawęczyn
Tel. 600 289 002

 

Fundacja Akcja dla Dzikich Zwierząt
Kraków
Tel. 511 195 708
https://vetika.com.pl/
Profil na Facebooku

Fundacja "Iskierka"
Siedliska
Tel. 509 254 933
Profil na Facebooku

 

Fundacja Straż Ochrony Zwierząt
Jedlnia Letnisko
Tel. 508050011, 508050012, 508050013
Profil na Facebooku

Fundacja Wzajemnie Pomocni
Pomiechówek
Tel. 602 185 497
http://wzajemniepomocni.eu/
Profil na Facebooku

 

Opolskie Centrum Leczenia i Rehabilitacji Dzikich Zwierząt "Avi"
Łubniany
Tel. 733 335 401
Profil na Facebooku

 

Ośrodek Rehabilitacji Zwierząt Chronionych w Przemyślu
Tel. 16 678 71 68
http://www.lecznica-ada.pl/
Profil na Facebooku

Fundacja Bieszczadziki
Bukowsko
Tel. 511837783
Profil na Facebooku

 

Ośrodek Rehabilitacji Zwierząt
Biebrzański Park Narodowy
Tel. 85 738 06 20, 85 738 30 00
https://www.biebrza.org.pl/1051,osrodek-rehabilitacji-zwierzat

Białowieski Park Narodowy
Tel. 85 68-29-700, 85 68-12-033
https://bpn.com.pl/

Ośrodek Rehabilitacji Zwierząt Chronionych w Mikołajówce
Szypliszki
Tel. 508 115 186, 87 56-81-010
Profil na Facebooku

 

Pomorski Ośrodek Rehabilitacji Dzikich Zwierząt "Ostoja"
Pomieczyno
Tel. 606 907 740
https://ostoja.gda.pl/
Profil na Facebooku

Fundacja Dziki Azyl - Centrum Pomocy dla Jeży i Dzikich Zwierząt
Słupsk
Tel. 577 773 776
https://dzikiazyl.pl/
Profil na Facebooku

 

Leśne Pogotowie
Mikołów
Tel. 605 100 179
http://lesnepogotowie.pl/
Profil na Facebooku

Fundacja Mysikrólik – Na Pomoc Dzikim Zwierzętom
Bielsko-Biała
Tel. 506 918 902
https://www.mysikrolik.org/pl/
Profil na Facebooku

 

Ośrodek rehabilitacji zwierząt ,,Ptakolub''
Złota
Tel. 664 434 568
Profil na Facebooku

 

Ośrodek Okresowej Rehabilitacji Zwierząt Jelonki
Młynary
Tel. 503 787 538
https://osrodekjelonki.pl/
Profil na Facebooku

Ośrodek Rehabilitacji Zwierząt Elbląg
Gronowo Górne
Tel. 502-532-569
https://centrumvet.wordpress.com/
Profil na Facebooku

 

Kaliskie Stowarzyszenie Pomocy Dla Zwierząt Help Animals
Ostrzeszów
http://www.helpanimals.pl/
Profil na Facebooku

Nadleśnictwo Grodziec
Tel. 63 24-85-027
https://grodziec.poznan.lasy.gov.pl/

 

Zachodniopomorskie Towarzystwo Przyrodnicze
Drawsko, Trzcianka, Mirosławiec
Tel. 501 009 692, 605 093 721, 783 811 891
http://www.ztp.org.pl/
Profil na Facebooku

Dzika Ostoja Fundacja na rzecz Zwierząt
Szczecin
Tel. 510-790-617
Profil na Facebooku

 

 

Pełny wykaz ośrodków dostępny jest na http://www.gdos.gov.pl

Autorka: Agnieszka Wilbrandt

 

Polecamy

Pogotowie żubrowe Pies na plaży JAK UNIKNĄĆ SPOTKANIA Z WILKIEM CZY NIEDŹWIEDZIEM?

Źródła: 

http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19971110724 

https://www.gdos.gov.pl/jak-pomoc-zwierzetom 

https://www.lasy.gov.pl/pl/informacje/faq/zwierzeta 

https://witrynawiejska.org.pl/zwierzeta/pomoc-dla-zwierzat/item/40301-abc-udzielania-pierwszej-pomocy-dzikim-zwierzetom 

https://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C84788%2Cjez-jesienia-w-potrzebie-jak-pomoc-nie-zaszkodzic.html 

https://www.animal-expert.pl/artykul/pierwsza-pomoc-przedweterynaryjna 

http://lesnepogotowie.pl/index.php/znalazles-dzikie-zwierze-co-zrobic/ssaki 

https://otop.org.pl/piskleta-i-podloty/ 

https://vetpol.org.pl/dmdocuments/ZW%202012_04%20%2009.pdf