Life ryś

Pod koniec 2023 roku wystartował międzynarodowy projekt Life, który ma na celu rozszerzenie zasięgu występowania rysia w północnej Polsce poprzez tworzenie lokalnych populacji pomostowych, łączących obszary występowania tego gatunku. W ramach projektu organizacje partnerskie zadbają też o utrzymanie akceptacji społecznej dla statusu ochronnego największego dzikiego kota Europy.

Rysie występują obecnie w 3 regionach północnej Polski. Najliczniejsze są na zachodzie, gdzie Zachodniopomorskie Towarzystwo Przyrodnicze wspólnie z partnerami od 8 lat zajmuje się ich reintrodukcją. Ponadto rysie żyją na Podlasiu oraz Warmii i Mazurach – tam Fundacja WWF Polska otacza je opieką od niemal dwóch dekad. Szacuje się, że na północy naszego kraju może żyć w tej chwili około 200 rysi, jednak ich sytuacja ciągle nie jest stabilna, bo świat, w którym przyszło im dzisiaj żyć, pełen jest niebezpieczeństw.

Rysie padają ofiarami wypadków komunikacyjnych, kłusownictwa, zapadają też na różne choroby, takie jak świerzb, które często prowadzą do ich śmierci. Wyzwaniem jest również zapewnienie efektywnego przepływu genów między poszczególnymi lokalnymi populacjami rysi, który ułatwiłby kolejnym pokoleniom rozmnażać się bez wsparcia ze strony organizacji przyrodniczych. Dlatego właśnie projekt 101114131 — LIFE22-NAT-PL-LIFE LYNX PL LT DE „Expanding the range of the lynx population in northern Poland”, w ramach którego realizowane są działania, zakłada stworzenie warunków do efektywnej migracji osobników i przepływu genów w populacji bałtyckiej tego gatunku w Polsce północnej – od granicy z Litwą na wschodzie po granicę z Niemcami na zachodzie. W dłuższej perspektywie czasu umożliwi to naturalny powrotu rysi także na niziny północno-wschodnich Niemiec.

Zespół Fundacji WWF Polska podczas warsztatów projektowych w Spychowie

Organizacje realizujące projekt stawiają sobie również za cel utrzymanie społecznej akceptacji dla statusu ochronnego rysia w Polsce, na Litwie i w Niemczech oraz uzyskanie wsparcia dla strategii ochrony i zarządzania bałtycką populacją tego gatunku w Polsce, opracowanej we współpracy z kluczowymi interesariuszami i partnerami z zagranicy.

Projekt Life, który jest współfinansowany przez Unię Europejską i Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, realizowany jest przez partnerów z Polski, Litwy i Niemiec.

1. Zachodniopomorskie Towarzystwo Przyrodnicze (ZTP, Zachodniopomorskie Towarzystwo Przyrodnicze), ZTP jest beneficjentem koordynującym, który zrealizuje reintrodukowanie rysi w północnej Polsce.
2. Fundacja WWF Polska przeprowadza działania promocyjne i edukacyjne na rzecz utrzymania społecznej akceptacji statusu ochronnego rysia, jak również prowadzi we współpracy z partnerami monitoring rysi w lasach północno-wschodniej Polski. WWF jest również podmiotem finansującym projekt.
3. Nadleśnictwo Spychowo w Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Olsztynie utworzy ośrodek rehabilitacji rysi.
4. Stowarzyszenie Centrum Ochrony Ekosystemów (Litwa) jest partnerem, który pracuje nad podniesieniem poziomu wiedzy oraz akceptacji społecznej dla obecności rysia na południu Litwy.
5. Rewilding Oder Delta (Niemcy) utworzy zespół terenowy, który będzie szkolony przez polski zespół i będzie zwiększał wiedze i akceptację dla obecności rysia w polsko-niemieckim regionie przygranicznym.

Projekt, który zakończy się na przełomie 2028 i 2029 roku, zakłada wypuszczanie rysi na wolność i ich monitorowanie w warunkach terenowych, a w razie potrzeby podejmowanie interwencji, leczenie i rehabilitację chorych zwierząt. Ponadto w projekcie zaplanowano edukację lokalnej społeczności na rzecz zwiększenia akceptacji społecznej dla utrzymania statusu ochronnego rysia.