Ochrona tygrysa to walka o różnorodność biologiczną

Przyroda zapewnia człowiekowi niezbędny do życia tlen i słodką wodę, ale także składniki odżywcze czy leki. Niestety z roku na rok oddychanie czystym powietrzem, czysta woda w rzekach czy bezpieczna żywność stają się luksusem. Szacuje się, że globalna wartość usług, które otrzymujemy z różnych ekosystemów, wynosi nawet 125 bilionów dolarów amerykańskich rocznie¹. Rok 2024 był naznaczony katastrofalnym spadkiem bioróżnorodności; jak podkreślaliśmy w raporcie Living Planet Report 2024, przyszłość naszej planety często wydaje się niepewna. Jednak pośród tych wyzwań pojawił się potężny symbol nadziei i odporności: tygrys.

Tygrys promyczkiem nadziei

W czasach, gdy globalna utrata gatunków i ekosystemów wydaje się przyspieszać, odbudowa populacji tygrysów powinna być dla nas promyczkiem nadziei. W ubiegłym roku byliśmy świadkami namacalnego, pokrzepiającego postępu w ochronie tych największych kotów świata. Od rosnącej populacji tygrysów w Tajlandii, po budzący podziw projekt reintrodukcji tygrysów w Kazachstanie, mający na celu przywrócenie tego szczytowego drapieżnika po 70-letniej nieobecności. Te sukcesy nie są odosobnione; są wynikiem dziesięcioleci ciężkiej pracy, strategicznych inwestycji i niezachwianego zaangażowania: rządów krajów, w których tygrysy występują, WWF i naszych partnerów na całym świecie. Co ważne, są one również dowodem na niezastąpioną rolę rdzennej ludności i społeczności lokalnych, których wiedza, opieka i aktywne zaangażowanie w działania na rzecz ochrony są niezwykle cenne.

Tajlandia staje się pierwszym krajem w Azji Południowo-Wschodniej, w którym populacja dzikich tygrysów wzrosła

W lipcu ubiegłego roku Królewski Rząd Tajlandii ogłosił, że krajowa populacja dzikich tygrysów wzrasta. Po latach skoordynowanych wysiłków na rzecz ich ochrony liczebność populacji tygrysów żyjących na wolności wzrosła z szacowanych 148-189 do 179-223! Oznacza to poprawę sytuacji tygrysów w Azji Południowo-Wschodniej, gdzie większość liczebności populacji tych kotów się zmniejsza… A co bardziej niepokojące – w ciągu ostatnich 25 lat tygrysy wyginęły w Kambodży, Laosie i Wietnamie. Kluczowym czynnikiem umożliwiającym wzrost liczebności tygrysów były wysiłki na rzecz odbudowy bazy pokarmowej dla tygrysów.

Im bardziej będziemy wspierać odbudowę bazy pokarmowej tygrysów, tym skuteczniejsze będą wysiłki wspierające naszą krajową populację tych największych kotów świata – wyjaśnia dr Rungnapa Phoonjampa, dyrektor programu ochrony dzikiej przyrody Western Forest and Mae Ping w WWF Tajlandia

Tajlandia to nasz promyczek nadziei na odbudowę populacji tygrysów w Azji Południowo-Wschodniej. Dalszy wzrost populacji dzikich tygrysów w tym kraju może doprowadzić do naturalnego rozproszenia się tygrysów w miejscach, z których kiedyś zniknęły w Tajlandii i krajach sąsiadujących.

W 2024 r. w Parku Narodowym Mae Wong Khlong Lan zakończono czwartą reintrodukcję jeleni sambar. Te działania mające na celu zwiększenie bazy pokarmowej tygrysów w Tajlandii, mają kluczowe znaczenie dla wsparcia wzrostu krajowej populacji tygrysów. Łącznie 114 sambarów zostało wypuszczonych na wolność w północnej Tajlandii w latach 2021–2024.

Przywracając zasięg występowania i siedliska tygrysów

Niezbędne jest nadanie priorytetu zachowania dużych naturalnych obszarów oraz łączności siedlisk w dobrze zarządzanych obszarach chronionych oraz innych skutecznych środków ochrony opartych na ochronie obszarowej aby tygrysy i inne gatunki mogły się przemieszczać, rozmnażać i rozwijać. Podejście WWF łączy skuteczne zarządzanie obszarem poprzez długoterminową, strategiczną współpracę między wieloma interesariuszami, w celu zapewnienia zabezpieczenia siedlisk tygrysów i zapewnienia ludziom kluczowych usług ekosystemowych.

Przywrócenie siedlisk tygrysów może przynieść wiele korzyści dla tygrysów, bioróżnorodności, a w konsekwencji i dla ludzi, dzięki usługom ekosystemowym świadczonym przez te obszary. Dlatego przywracanie siedlisk i historycznego zasięgu występowania dziko żyjących tygrysów powinno być dla nas priorytetem – dzięki temu zyskają nie tylko tygrysy, ale i wiele innych gatunków zamieszkujących te obszary. Tygrys jest gatunkiem parasolowym, co oznacza, że chroniąc ten gatunek, chronimy też inne, występujące na tym samym terenie. Jak to wygląda w różnych krajach?

1. WWF India rozszerzył działania ochronne na nowe obszary o ogromnym potencjale odbudowy populacji tygrysów, w tym Karbi Anglong w obszarach Brahmaputry, Godavari w środkowych Indiach i nowo utworzonym rezerwacie tygrysów Dholpur w zachodnich Indiach. Dzięki temu zasięg siedliskowy dla tygrysów w środkowych Indiach zwiększył się o około 66 000 km kw.,
2. W 2024 r. WWF Chiny pomyślnie odtworzył 30 hektarów lasów łącząc ponad 1000 km kw. siedlisk tygrysów w krajobrazie Laoyeling. Strategia przywracania obejmowała ponowne sadzenie krzewów w celu stworzenia rzadkiej pokrywy leśnej, w tym sosny koreańskiej i jesionu mandżurskiego.
3. W Indonezji odtworzono łącznie 42 z 300 hektarów zdegradowanego i wylesionego obszaru w środkowej Sumatrze, przy użyciu gatunków drzew, które zarówno przyczyniają się do odbudowy siedliska tygrysów, jak i przynoszą korzyści lokalnej ludności.
4. Stworzenie korytarza Someshwor, który łączy gęstą populację tygrysów w Parku Narodowym Chitwan i Parku Narodowym Parsa z przyległymi siedliskami w Nepalu i Rezerwatem Tygrysów Valmiki w Indiach, spowodowało znaczny wzrost liczby tygrysów. Badania przeprowadzone w 2023 r. i przeanalizowane w 2024 r. wykazały wzrost z zaledwie 3 tygrysów w 2018 r. do 14 osobników.
5. W sierpniu rząd Laosu ogłosił Krajowy Plan Działań na rzecz Odbudowy Tygrysów na lata 2025–2035, ważną inicjatywę opracowaną we współpracy z Ministerstwem Rolnictwa i Leśnictwa oraz WWF Laos. Plan działań zapewni kompleksową strategię ochrony skupioną na odbudowie populacji dzikich tygrysów, regulacji farm tygrysich, zwalczaniu nielegalnego handlu, przywracaniu bazy pokarmowej i ulepszaniu praktyk zarządzania w krajowych obszarach chronionych i parkach.

Patrząc w przyszłość największego kota świata

Wyzwania związane z ochroną i odbudową populacji tygrysów są ogromne, ale tak samo duże są możliwości zmiany i zapewnienia dodatkowych korzyści dla przyrody, innych dzikich zwierząt i nas samych. W ciągu najbliższych kilku lat WWF będzie nadal rozszerzać działania w kluczowych obszarach występowania tygrysów, pogłębiać partnerstwa i zwiększać wpływ projektów, które już przynoszą pozytywne rezultaty. Staramy się również wspierać lokalne przywództwo rdzennej ludności i lokalnych społeczności w odniesieniu do działań na rzecz ochrony tygrysów, poprzez dostosowane do potrzeb podejścia, w zależności od ich kontekstu, zainteresowań, wyzwań i motywacji. Aby zwiększyć skuteczność innowacja pozostanie w centrum naszego podejścia, a my będziemy nieustannie udoskonalać nasze strategie, ucząc się na podstawie doświadczeń z przeszłości. Chcesz nas wesprzeć w tym działaniu?

Wiemy, że trwały postęp w ochronie tygrysa zależy od naszej ciągłej walki z nielegalnym handlem dzikimi zwierzętami. Popyt na części i produkty z tygrysów pozostaje poważnym zagrożeniem dla ich przetrwania i musimy konsekwentnie angażować się w zwalczanie kłusownictwa i nielegalnego handlu. Równie pilne jest odbudowanie bazy pokarmowej dla tygrysów, której niedobór spowodowany jest m.in. nadmiernymi polowaniami w wielu regionach. Utrata ofiar nie tylko zagraża zdrowiu tygrysów, ale także utrudnia odbudowę populacji. Zajęcie się tym wyzwaniem jest zatem niezbędne dla powodzenia naszych wysiłków na rzecz ochrony tygrysów.

Opracowano na podstawie 2024 WWF Tigers Alive Annual Report.

Przypisy:
¹ Dane dla 2011 r., w dolarach amerykańskich za 2007 r.