Działamy na rzecz ochrony gawr niedźwiedzich – i mamy pierwsze sukcesy!

W gawrach niedźwiedzie spędzają zimę i tam przychodzą na świat młode – są to więc niezwykle ważne, wrażliwe na ingerencję człowieka miejsca. Wspólnie z Bieszczadzkim Parkiem Narodowym identyfikujemy i monitorujemy siedliska gawrowania niedźwiedzi w polskiej części Karpat Wschodnich i wnioskujemy o objęcie takich miejsc formalną ochroną. Pierwsza strefa ochrony, o którą zabiegaliśmy, właśnie powstała!

Spis treści:
1. Czym są strefy ochrony dzikich zwierząt
2. Dlaczego ochrona niedźwiedzich gawr jest ważna
3. Jak Fundacja WWF Polska chroni gawry
4. Jak WWF Polska pomaga niedźwiedziom

1. Czym są strefy ochrony dzikich zwierząt

Strefy ochrony dzikich zwierząt tworzone są w ich naturalnych ostojach, miejscach rozrodu lub regularnego przebywania – na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z 2016 roku w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. W takich miejscach wprowadzane są ograniczenia działalności ludzkiej, mogącej powodować płoszenie i zmianę naturalnych zachowań. W przypadku niedźwiedzi strefy ochronne obejmują gawry i obszar w promieniu do 500 metrów od nich, w obrębie którego nie powinny przebywać osoby postronne, nieadministrujące terenem. W miejscach tych wprowadza się ograniczenia dotyczące zmian charakteru siedliska.

2. Dlaczego ochrona niedźwiedzich gawr jest ważna

Niepokojenie niedźwiedzi w ich naturalnych siedliskach może być niebezpieczne zarówno dla drapieżników, jak też ludzi. Ingerencja człowieka w charakter naturalnych ostoi jest z perspektywy zwierząt anomalią i krytycznie zaburza funkcjonowanie populacji. Niedźwiedzie mogą częściej zbliżać się do osad ludzkich i przyzwyczajać się do odpadów pokarmowych i obecności człowieka. Wypłaszane z ostoi rozrodczych niedźwiedzice mogą tracić swe potomstwo.

3. Jak Fundacja WWF Polska chroni gawry

Zlokalizowana w Bieszczadach gawra niedźwiedzia

Nasza organizacja rozpoczęła współpracę z Bieszczadzkim Parkiem Narodowym w 2025 roku w ramach projektu ochrony naturalnych siedlisk gawrowania niedźwiedzi w kluczowych obszarach dla zachowania gatunku w polskiej części Karpat Wschodnich. Celem działań jest wypracowanie odpowiednich sposobów ochrony zidentyfikowanych miejsc i obszarów, m.in. poprzez dostosowanie gospodarki leśnej do potrzeb skutecznej ochrony siedlisk dzikich zwierząt.

Wyniki tych prac na bieżąco przekazywane są do jednostek administracyjnych odpowiedzialnych za realizację ochrony gatunków na szczeblu państwowym (RDOŚ i GDOŚ), w tym m.in. w postaci wniosków formalnych o utworzenie stref ochronnych wokół gawr. O pierwszą taką strefę, zlokalizowaną w otulinie Bieszczadzkiego Parku Narodowego, wnioskowaliśmy we współpracy z Nadleśnictwem Lutowiska na początku roku (2025). Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Rzeszowie ten wniosek przyjęła, a zgoda na utworzenie strefy ochronnej, obejmująca zgrupowanie aż trzech gawr niedźwiedzich zlokalizowanych na niewielkim obszarze, została wydana w sierpniu! Cieszymy się i jednocześnie zabiegamy, by takich stref ochronnych powstało więcej!

4. Jak WWF Polska pomaga niedźwiedziom

Fundacja WWF Polska zajmuje się ochroną niedźwiedzi brunatnych od niemal dwóch dekad. Aktualnie zaangażowani jesteśmy w szereg inicjatyw, minimalizujących konflikty między ludźmi a niedźwiedziami, w tym:

• Dostarczamy grodzenia elektryczne m.in. pszczelarzom, których pasieki zagrożone są szkodami wyrządzanymi przez te duże drapieżniki.
   
• Przekazujemy potrzebującym kontenery niedźwiedzioodporne, które ograniczają drapieżnikom dostęp do ludzkich odpadów oraz edukujemy na temat właściwego zabezpieczania śmieci na terenach występowania niedźwiedzi.
   
• Pracujemy z lokalnym społecznościami, naukowcami, urzędnikami i przedstawicielami organizacji pozarządowych, by osiągać nowe rozwiązania wspierające bezkonfliktowe sąsiedztwo zwierząt i ludzi.

Więcej informacji o niedźwiedziu brunatnym można znaleźć na naszej stronie, jak również w raporcie Niedźwiedź 2030¹.

By wesprzeć nasze działania na rzecz bezpiecznej przyszłości niedźwiedzia w Polsce, możesz adoptować ten gatunek na naszej stronie:

Przypisy:
¹ https://przyrodnicze.org/wp-content/uploads/2023/12/Niedzwiedz2030.pdf