W marcu 2023 pierwszy ryś na zachodzie Ukrainy otrzymał obrożę telemetryczną GPS/GSM. Tym samym Borys, bo tak nazwano rysia, rozpoczął pierwszy w historii projekt monitoringu z wykorzystaniem nadajników GPS/GSM na ukraińskim Polesiu. Zwierzę odłowili i wyposażyli w obrożę telemetryczną przyrodnicy współpracujący z WWF Ukraina i Rówieńskim Rezerwatem Przyrody. Zaledwie miesiąc później w karpackich lasach w okolicy miejscowości Jasina odłowiono i wyposażono w obrożę drugiego rysia Stanislava. 

Przełom w badaniach nad rysiami w Ukrainie

Do odłowienia i objęcia monitoringiem telemetrycznym Borysa i Stanislava mogło dojść m.in. dzięki temu, że niedawno Ukraina uchwaliła na poziomie rządowym Narodowy Plan Ochrony Rysia. Takie rozwiązanie WWF doradzał ukraińskim władzom od dłuższego czasu. Co ciekawe, takiego dokumentu w formie przyjętej do realizacji nie posiada Polska.

To pierwszy tego typu projekt z wykorzystaniem nadajników GPS/GSM na ukraińskim Polesiu i w ukraińskiej części Karpat. Finansowanie prac zapewnił WWF Polska. Ukraińscy eksperci przy jego wdrażaniu korzystają z doświadczenia licznych europejskich organizacji (m.in. The Kora Foundation, IUCN/SSC Cat Specialist Group), współpracują także z ekspertami zoologii, weterynarii. 

Obroże telemetryczne to nowość w dotychczasowych badaniach rysia na Polesiu. To narzędzie technologiczne, które nasi partnerzy wykorzystają w swojej pracy w połączeniu z innymi metodami – badaniem śladów, fotopułapkami i nie tylko. Uzyskane informacje naukowcy wykorzystają do pogłębienia wiedzy na temat kondycji rysi oraz aby opracować skuteczne plany zarządzania i środki ochrony dla różnych obszarów – powiedział Roman Cherepanyn, ekspert WWF Ukraina.

Badania telemetryczne rysi, zainicjowane przez WWF-Ukraina na terenie ukraińskich Karpat i Polesia, umożliwią porównanie populacji rysia karpackiego i bałtyckiego: zachowania zwierząt w różnych warunkach, w różnych siedliskach i ekosystemach (chronione tereny leśne, lasy itp.). — dodaje Roman Cherepanyn, ekspert WWF Ukraina. 

Rys

Jakie dane zbierają obroże telemetryczne?

Borys i Stanislav są dojrzałymi, zdrowymi samcami o wadze ok 22 kg. Dopóki ich obroże będą działać prawidłowo, naukowcy będą mogli odbierać i analizować m.in. informacje o: 

  • szlakach migracyjnych,
  • diecie,
  • aktywności sezonowej i dziennej,
  • długości dziennych wędrówek,
  • rozmiarze terytoriów poszczególnych osobników,
  • zwyczajach godowych i rozrodczych,
  • polowaniu.

Dane z obroży telemetrycznych są przesyłane na zdalny serwer, do którego dostęp mają naukowcy. Pojedyncza obroża może pracować nawet rok lub 2 lata (w zależności od warunków w terenie i trybu pracy). Po tym czasie zdejmuje się samoistnie. Urządzenie opracowała polska firma „Ecotone Telemetry”, uwzględniając zwyczaje i bezpieczeństwo zwierząt oraz to, aby obroża jak najmniej im przeszkadzała. 

rys

WWF Polska wspiera Ukrainę od około 10 lat

WWF Polska wspiera działania WWF Ukraina od około 10 lat. Bazując na doświadczeniu naszych ekspertów w Polsce, od 2016 r. wspieramy zarówno finansowo jak i ekspercko projekt ochrony dużych drapieżników i poprawy koegzystencji ludzi i zwierząt (Coexistence and Conservation, w skrócie COCO). Projekt, w pierwszych latach wdrażany w ukraińskiej części Karpat, został rozszerzony również na ukraińską część Polesia w 2021 roku. W ramach projektu COCO udało się m.in. opracować pierwszą w historii Ukrainy tak dokładną bazę danych i mapę występowania dużych drapieżników (niedźwiedzi i rysi). W ciągu 10 lat ukraińscy eksperci zebrali tysiące danych z ponad 500 lokalizacji. Dzięki temu można na bieżąco monitorować populacje rysi oraz niedźwiedzi i wdrażać skuteczne działania ochronne. Dodatkowo w oparciu o doświadczenia zebrane w Karpatach zostały opracowane krajowe plany ochrony dla niedźwiedzia brunatnego i rysia euroazjatyckiego. W ramach przeciwdziałania konfliktom na linii człowiek–drapieżnik, na terenie Karpat Wschodnich rozdano dziesiątki ogrodzeń elektrycznych m.in. hodowcom, rolnikom i pszczelarzom. 

Jak możesz pomóc?

Wspierając działania WWF Polska wspierasz także działania na rzecz ochrony ukraińskiej przyrody i żyjących tam gatunków rysia, niedźwiedzia brunatnego i wilka. Chcę pomóc >>