Świętujemy powstanie nowych rezerwatów – mamy w tym swój udział!

W poniedziałek mieliśmy przyjemność uczestniczyć w oficjalnej ceremonii powołania do życia aż 11 nowych rezerwatów na terenie Puszcz Knyszyńskiej i Augustowskiej oraz powiększenia 3 obszarów już istniejących. Zostaliśmy zaproszeni na specjalną uroczystość, ponieważ 4 nowe rezerwaty oraz powiększenie jednego z nich było efektem naszej pracy i wniosków, które złożyliśmy.

Gdzie znajdują się nowe rezerwaty?

Nowe rezerwaty powstały na obszarach Puszczy Knyszyńskiej i Augustowskiej. My wnioskowaliśmy o powołanie 4 rezerwatów i powiększenia jednego już istniejącego. Wszystkie wnioski zostały zaakceptowane! Dzięki naszemu działaniu powiększy się rezerwat Kozi Rynek oraz powstaną nowe: Romanówka, Swoboda, Łanga i Sokoli Las. Rezerwatów będzie więcej! Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska podpisała zarządzenia powołujące powstanie rezerwatów na obszarach: Źródliska nad Szeszupą, Sawonia Mostek, Borsuki, Czarna Rzeczka, Połomin, Świdziałówka, Osada Wydmowa, a większe powierzchnie, poza Kozim Rynkiem z naszego wniosku, będą miały też rezerwaty Bartoszycha i Stara Dębina.

Decyzję o powołaniu nowych rezerwatów poprzedziły konsultacje społeczne, które pokazały szerokie poparcie dla tworzenia nowych obszarów chronionych na Podlasiu, co nas niezwykle cieszy, ponieważ wierzymy, że przyrodę trzeba chronić z ludźmi i dla ludzi. Uważamy, że obszarów chronionych na terenie naszego kraju jest wciąż za mało, dlatego cieszy szybkość podejmowania decyzji o powstaniu nowych rezerwatów, która zajęła niespełna pół roku – mówi Jakub Milczarek, Dyrektor Działu Ochrony Przyrody Fundacji WWF Polska.

Skąd rezerwaty akurat tam?

Jeśli chcesz, to nawet Ty możesz wnioskować o powstanie nowego rezerwatu. Wniosek z uzasadnieniem merytorycznym składa się do RDOŚ. WWF włączył się w ten proces współpracując z firmą AWI-Ekspertyzy, która przygotowała dla nas szczegółową inwentaryzację wartościowych powierzchni w Puszczy Knyszyńskiej i Augustowskiej. Wykazała ona nie tylko liczebność populacji, ale i rozmieszczenie wielu cennych gatunków, które często są unikatowe dla wybranych obszarów i wcześniej nie były obserwowane w tych leśnych kompleksach.

Zgłoszone przez nas obszary charakteryzują się wyjątkową wartością przyrodniczą – występują tam liczne gatunki cennych ptaków, owadów oraz epifitów (roślin nie pasożytniczych porastających drzewa). Wiele z zaobserwowanych tam gatunków zalicza się do grupy wskaźników starych lasów i reliktów puszczańskich – obszary te charakteryzuje naturalność i wiek wyższy od średniej. Zinwentaryzowane przez nas i naszego Partnera fragmenty lasu nie były wyłączone z gospodarki leśnej, co sprawiało, że w przyszłości ich wartość mogła zostać zagrożona. Na szczęście zmieniają to zarzadzenia o ustanowieniu tam rezerwatów przyrody – mówi Olga Poleszczuk-Tusińska, Starsza Specjalistka ds. Ekosystemów Lądowych Fundacji WWF Polska.

Dlaczego wybrane obszary wymagają ochrony:

1. Kozi Rynek, to obszar, który już był rezerwatem, ale zostanie powiększony. Jest lasem mieszanym bagiennym, ale miejscami wstępują tu też siedliska olsów i borów mieszanych. Jest obszarem, w którym szacuje się, że może gniazdować aż 67 gatunków ptaków. Są nimi m.in. orlik krzykliwy, sóweczka, droździk i dzięcioł białogrzbiety, który jest gatunkiem narażonym na wyginięcie, zamieszkującym przede wszystkim tereny, które są nienaruszone przez intensywną gospodarkę leśną. Wykryliśmy z partnerem tam też aż 64 gatunki chrząszczy powiązanych z martwym drewnem. Wśród nich rozpoznane są aż szczególnie cenne gatunki – 17, takie jak wynurt lśniący, zgniotek szkarłatny, pawężnik kniejak, czy zagłębek bruzdkowany – którego zalicza się do reliktów lasów naturalnych.

2. Swoboda to nowy rezerwat, który jest prawdziwą ostoją entomofauny, co znaczy wyjątkowych gatunków owadów zamieszkujących ten obszar, np. zagłębka bruzdkowanego – obszar Swobody stanowi najprawdopodobniej najważniejsze siedlisko tego gatunku w Podlaskiem, zaraz po Puszczy Białowieskiej. Innym cennym gatunkiem jest ponurek Schneidera – Puszcza Augustowska jest jedną z najważniejszych ostoi tego gatunku w kraju, ponurki zamieszkują w niej setki drzew. Dominuje tu sosna, a tuż po niej świerk i brzoza. Najstarsze drzewostany dożyły tu wieku 125-190 lat. W centralnej części tego obszaru, ponieważ teren jest obniżony, gromadzi się tu woda, którą zwierzęta traktują jako wodopój i babrzysko (błotnisty obszar, gdzie zwierzęta za pomocą tarzania się np. odpędzają od siebie owady. Lasy świerkowe gwarantują w tym miejscu mikroklimat z chłodniejszym i bardziej wilgotnym powietrzem.

3. Łanga to kolejny nowy rezerwat. jego nazwa nawiązuje do przepływającej przez ten obszar rzeki. Obszar Łangi jest bardzo różnorodny. Gniazduje tu aż 66 gatunków ptaków, np.kszyk, dzięcioł trójpalczasty czy zimorodek. Łanga to głównie wąski pas drzewostanów oraz niewielkich otwartych enklaw, np. starych rozlewisk bobrowych czy rozpadających się drzewostanów, które są wzdłuż rzeki i jej niewielkiego dopływu. Występują tu przede wszystkim olsze i świerki, a bory dominują na obrzeżach. Łangę porastają też ciekawe epifity, m.in. tarczynka dziurkowata, która jest reliktem lasów pierwotnych.

4. Romanówka – kolejny z nowych rezerwatów zamieszkuje ok. 40 gatunków ptaków. Jest nim np. dzięcioł średni, który ma dosyć słaby dziób, którym może wykuwać dziuple tylko w drzewach, które są spróchniałe. Stwierdzono tu nawet do 13 rewirów tego gatunku. Dominującym gatunkiem drzew jest w Romanówce dąb w wieku ok. 125-130 lat. Miejscami rosną tu też świerki i graby, w mniejszej ilości jesiony i brzozy. Interesującym gatunkiem z tego obszaru jest gładysz paprociowaty (Homalia trichomanoides) Ten podlegający ochronie mszak jest dowodem na to, że mamy do czynienia z lasem pierwotnym. W ramach zleconej przez nas inwentaryzacji jedynie na części powierzchni zaobserwowano ponad 60 drzew z gładyszem!

5. Sokoli Las to ostatni z rezerwatów z naszych wniosków. Jest niezwykłym miejscem, słynącym z epifitów, czyli nie pasożytniczych roślin porastających rośliny. Można tu znaleźć wyjątkowe gatunki, np.: puchlinkę ząbkowatą, granicznika płucnika czy drewnowca popękanego. Mimo niewielkiej powierzchni (44,87 ha) ten teren cechuje duże zróżnicowanie siedliskowe, bogactwo gatunków i wieku drzewostanów (jako najstarsze zakwalifikowano „wydzielenia dębowe” w wieku 219 lat!). Można tu znaleźć sporą ilość martwego drewna, a także silne uwilgotnienia, które sprzyjają bioróżnorodności. Można tu również odnaleźć miejsca gniazdowania ptaków, takich jak m.in. orzechówka, dzięcioł średni, sóweczka, czy siniak.