„Dobre sąsiedztwo” to innowacyjny projekt ekologiczno-obywatelski w Gminie Wieniawa, do którego realizacji organizator Fundacja ICAD, zaprosiła lokalną młodzież oraz zaangażowała miejscowe władze, szkołę i mieszkańców. Głównym celem przedsięwzięcia było stworzenie Młodzieżowej Rady Gminy, angażującej się w lokalne aktywności związane z dążeniem do zrównoważonego rozwoju oraz ochroną środowiska naturalnego, rozumianego, jako tytułowe „dobre sąsiedztwo” człowieka i przyrody. Dla uczestników projektu przygotowano szereg zajęć i działań związanych z tematem ekologii, aktywizowaniem obywateli i zabieraniem głosu w przestrzeni publicznej. „Dobre sąsiedztwo” to kolejny dowód na to, że w działaniach mieszkanek i mieszkańców tkwi siła, a współpraca kilku podmiotów nawet na niewielkim terenie, pozwala na trwałe i skuteczne osadzenie tematyki ekologicznej w społecznościach lokalnych. Partnerem programu została Fundacja WWF Polska.
Co oznacza dobre sąsiedztwo?
Działania projektowe wyrosły z przekonania, że kształt współczesnego świata zależy od świadomego i odpowiedzialnego społeczeństwa obywatelskiego. Dla pomysłodawców, realizatorów i uczestników projektu dobre sąsiadowanie, to kształtowanie wrażliwości na kwestie przyrodnicze i ekologiczne oraz, co ważniejsze, przygotowanie młodych ludzi do podejmowania wartościowych inicjatyw dla dobra ogółu.
Trzy filary działań: wiedza, narzędzia, praktyka
Już na etapie projektowania „Dobrego sąsiedztwa” ideę aktywizacji do działań ekologicznych oparto na trzech filarach: wiedzy, narzędziach i praktyce, które stały się kluczowe w realizacji koncepcji aktywizowania lokalnej społeczności do działań ekologicznych w małej miejscowości. Pozwoliły także na wzmacnianie poczucia sprawczości, rozwijanie wyobraźni oraz motywacji w grupie uczniów szkoły podstawowej w Wieniawie. Dlatego też, przygotowany dla młodzieży program edukacyjny, połączył w sobie różnorodne obszary – ekologię, biologię, wiedzę o społeczeństwie, arteterapię, sztukę czy elementy badań społecznych.
Dobór zróżnicowanych narzędzi (gry, quizy, teatrzyk kamishibai, design thinking, street-art, gamifikacja, animacja) był nieprzypadkowy i wpłynął na efektywność pracy. Doskonałe uzupełnienie stanowiły zajęcia z wykorzystaniem nowych mediów, projektowania graficznego, czy tworzenia strategii promocyjnych, bazujące na treściach wdrażanych w czasie spotkań z edukacją globalną, ekologiczną, artystyczną i obywatelską. Różnorodność włączanych dziedzin wymagała wyspecjalizowanej kadry, stąd partnerstwo i wsparcie merytoryczne Fundacji WWF. Udział specjalistów miał wpływ na rezultaty wspólnej pracy i był bardzo pomocny zwłaszcza podczas zajęć prowadzonych online w okresie pandemii.
Co udało się osiągnąć?
Młodzież z gminy Wieniawa, wspólnie ze społecznością lokalną, zainicjowała szereg działań na rzecz ochrony środowiska we własnej miejscowości.
Wśród licznych efektów współpracy znalazły się: utworzenie Młodzieżowej Rady Gminy; propozycje ekozmian dla gminy; seria ekowarsztatów i spotkań dla dzieci i młodzieży oraz sąsiadów w każdym wieku; materiały edukacyjne dla młodszych kolegów stworzone przez młodzież z okazji obchodów Dnia Ziemi; łąka kwietna, domek dla owadów i inne rozwiązania dla wsparcia „dzikich” sąsiadów; zaangażowany street-art (mural) oraz teledysk o „dobrosąsiedzkich” akcjach, czy samodzielnie zaprojektowane tablice o chronionych gatunkach z okolicy tworzące wyjątkową ścieżkę edukacyjną.
Wszystkie pomysły zostały zebrane i opisane w podsumowującym projekt Podręczniku dobrych praktyk, który, mamy nadzieję, przyczyni się do upowszechniania tego typu działań w gminach o podobnym potencjale.
Narzędzia i metody pracy
Jak to wszystko udało się osiągnąć? W pierwszej kolejności zadbano o przekazanie potrzebnych treści na zajęciach online. Zebrano i opracowano ciekawe informacje, połączono je z aktywnością plastyczną i wykorzystaniem nowych mediów.
Zadbano o zwiększenie kompetencji cyfrowych młodzieży uczestniczącej w zajęciach. „Nowe media”, w demokratyczny sposób, ułatwiły jej zabieranie głosu w debacie społecznej, wyrażenie sprzeciwu i umożliwiły artystyczną autoekspresję. Wynikiem tych aktywności stały się tworzone przez młodzież: profil "Dobrego Sąsiedztwa" w social mediach i strona internetowa projektu.
Wprowadzanie małych działań zmieniających przestrzeń publiczną przygotowało natomiast uczestników do roli obywateli aktywnych na polu ochrony środowiska i wzbogaciło ich w narzędzia umożliwiające kompetentne i krytyczne uczestniczenie w życiu publicznym. Ekologia i dbałość o środowisko stały się kontekstem do odkrywania mocy demokratycznego rozwiązywania problemów, publicznego wyrażania opinii i zadawania pytań o praktyczne rozwiązania.
Przy realizacji projektu zwrócono także uwagę na ekologiczną „rzeczywistość” w gminie. Nie od dziś wiadomo, że warto jest aktywnie działać w terenie, dlatego też, ważną materią stało się uporządkowanie lokalnego krajobrazu i ochrona bioróżnorodności, a przez to stworzenie miejsc przyjaznych dla ludzi i przyrody.
Warto podkreślić, że projekt na każdym etapie angażował w działania lokalną społeczność. Do młodzieży dołączyli dorośli mieszkańcy gminy, nauczyciele, a także rodzice, tutejsi społecznicy, znawcy i artyści. Już w trakcie realizacji, projekt zaczął wykraczać poza lokalne ramy i stał się źródłem inspiracji i dobrych praktyk dla mieszkańców innych gmin. Mamy nadzieję, że długofalowym efektem „Dobrego sąsiedztwa” będzie nie tylko istnienie licznych śladów wspólnych działań w parku, czy na ulicach, ale przede wszystkim gotowość mieszkańców do udziału w życiu publicznym. Liczymy także na to, że będzie inspiracją dla utworzenia wielu nowych inicjatyw proekologicznych na poziomie lokalnym w całej Polsce.
Projekt „Dobre sąsiedztwo. Projekt ekologiczno-obywatelski w gminie Wieniawa” został zrealizowany z dotacji programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy, finansowanego z Funduszy EOG w okresie od stycznia do października 2021 przez Fundację ICAD we współpracy z miejscowym Urzędem Gminy i Publiczną Szkołą Podstawową im. Jana Kochanowskiego w Wieniawie oraz Fundacją WWF Polska.
Na podstawie materiałów Fundacji ICAD
Opracowała: Magdalena Brzeska
Szukaj
