Bieżące statystyki

Bezprawne ingerowanie w środowisko, jego zanieczyszczanie i niszczenie nie jest wyłącznie teoretyczne. Jest wręcz przeciwnie. Z dostępnych statystyk Komendy Głównej Policji w szczególności wynika, iż w oparciu jedynie o przepisy karne samej tylko ustawy o ochronie zwierząt zwiększa się sukcesywnie ilość prowadzony postępowań przygotowawczych (wzrost z 1187 w 2003 roku do 2214 w 2014 roku) oraz liczba przestępstw stwierdzonych (wzrost z 845 w 2003 roku do 1483 w 2014 roku). Przyczyn tego stanu rzeczy można dopatrywać się nie tylko w większej aktywności Policji, ale w większej świadomości i wrażliwości społeczeństwa zgłaszającego przypadki podejrzenia popełnienia przestępstw.

Powrót

Komenda Główna Policji prowadzi również w szczególności statystyki w zakresie przestępstw z Rozdziału XXII Kodeksu karnego – Przestępstwa przeciwko środowisku (art. 181-188 k.k.) z rozbiciem na poszczególne przestępstwa.

Przestępstwo z art. 181 k.k. dotyczy zarówno powodowania zniszczeń w świecie roślinnym i zwierzęcym w znacznych rozmiarach, jak i niszczenia albo uszkadzania roślin lub zwierząt powodując istotną szkodę. W latach 2003 - 2016 liczba wszczętych postępowań przygotowawczych spadła z 89 w 2003 roku do 68 w 2016 roku, zaś liczba przestępstw stwierdzonych odpowiednio z 40 do 31, przy czym ilość przestępstw stwierdzonych (poza samym rokiem 2016) miała początkowo wyraźną tendencję malejącą, by w latach 2009 – 2015 kształtować się na w miarę na poziomie około 17 stwierdzonych przestępstw. W skali całego kraju nie jest to duża ilość, jednakże należy pamiętać, że mamy przy tym przestępstwie przede wszystkim na myśli zniszczenia w znacznych rozmiarach lub powodujące istotną szkodę, a zatem bardzo poważne. Na spadek ilości przestępstw mógł wpłynąć wzrost świadomości ekologicznej społeczeństwa.

Z kolei statystyki Komendy Głównej Policji za lata 2003 – 2016 przestępstwa zanieczyszczania środowiska wskazują na niskie powiązanie pomiędzy ilością prowadzonych postępowań a liczbą stwierdzonych przestępstw. Może to wynikać zarówno ze świadomości ekologicznej społeczeństwa, które dostrzega problem zanieczyszczenia środowiska i zawiadamia organy ścigania, ale także ze sformułowania znamion tego przestępstwa w Kodeksie karnym, który uzależnia karalność zanieczyszczenia środowiska od tego, żeby zanieczyszczenie mogło zagrozić życiu lub zdrowiu człowieka lub spowodować istotne obniżenie jakości wody, powietrza lub powierzchni ziemi lub zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym w znacznych rozmiarach. W oczywisty sposób takie określenie znamion powoduje istotną selekcję w postępowaniu przygotowawczym spraw i ich umarzanie. Poza latami 2009 – 2011 liczba wszczętych postępowań przekraczała 90, zaś poza latami 2003 i 2004 nie przekraczała 30, a nawet w latach 2011 i 2012 nie przekraczała 10 stwierdzonych przestępstw.

Kolejne przestępstwo objęte statystykami Policji dotyczy nielegalnego obrotu i gospodarowania odpadami w takich warunkach lub w taki sposób, że w szczególności może to zagrozić życiu lub zdrowiu wielu osób. W zakresie ilości wszczętych postępowań i wykrywalności tego przestępstwa trudno wyodrębnić jakiś jednoznaczny trend.

Przestępstwo z art. 184 k.k. dotyczy nielegalnego obrotu i gospodarowania materiałami jądrowymi albo innym źródłem promieniowania jonizującego zwłaszcza jeżeli może zagrozić życiu lub zdrowiu człowieka. Ilość wszczętych postępowań przygotowawczych w żadnym z badanych lat nie przekroczyła 6, zaś poza 2015 rokiem nie przekroczyła połowy tej ilości. Poza rokiem 2011 ilość stwierdzonych przestępstw nie przekraczała 1 rocznie.

Art. 185 k.k. przewiduje zaostrzoną odpowiedzialność z tytułu przestępstw określonych w art. 182 § 1 lub 3 k.k., art. 183 § 1 lub 3 k.k. lub w art. 184 § 1 lub 2 k.k., w szczególności gdy następstwem tych czynów jest śmierć lub ciężki uszczerbek na zdrowiu człowieka albo nawet wielu osób. Wystąpienie tego przestępstwa stwierdzano w pojedynczych przypadkach, zaś w latach 2003, 2007, 2013 – 2015 nie prowadzono w ogóle żadnego postępowania ani nie stwierdzono w ogóle wystąpienia tego przestępstwa.

Przedmiotem ochrony przestępstwa z art. 186 k.k. jest bezpieczeństwo wody, powietrza lub ziemi przed zanieczyszczeniami, promieniowaniem radioaktywnym lub jonizującym. Ilość wszczętych postępowań w żadnym z lat okresu 2003 – 2016 nie przekroczyła 23. Oprócz roku 2003, kiedy stwierdzono popełnienie 15 przestępstw, w żadnym z pozostałych lat liczba ta nie przekroczyła 8, zaś w latach 2015 i 2016 nie stwierdzono w ogóle popełnienia tego przestępstwa, co wskazywałoby, iż w istocie ten czyn zabroniony już w praktyce nie jest popełniany.

Art. 187 k.k. chroni wartość przyrodniczą prawnie chronionego obiektu lub terenu przed niszczeniem, poważnym uszkodzeniem lub istotnym zmniejszeniem wartości powodującym istotną szkodę. Ilość wszczętych postępowań przygotowawczych była większa, niż w przypadku poprzedniego przestępstwa. Wynika to z faktu, iż przestępstwo to „łatwiej” jest popełnić. Mimo to jedynie w roku 2007 liczba popełnionych przestępstw przekroczyła 20, w latach 2003, 2006, 2009, 2013 i 2014 przekroczyła 10, zaś w latach 2015 i 2016 nie stwierdzono w ogóle popełnienia tego przestępstwa.

Art. 188 k.k. dotyczy pogranicza prawa ochrony środowiska, prawa budowlanego i prawa działalności gospodarczej. Karane jest wznoszenie nowego lub powiększanie istniejącego obiektu budowlanego wbrew przepisom, a także prowadzenie działalności gospodarczej zagrażającej środowisku - na terenie objętym ochroną ze względów przyrodniczych lub krajobrazowych albo w otulinie tego terenu. Poza latami 2004, 2005 i 2006 liczba wszczętych postępowań nie przekroczyła 24, zaś ilość stwierdzonych przestępstw 20. Ilość popełnionych przestępstw z tego przepisu wykazywała tendencję spadkową i obecnie (2015 i 2016) nie przekracza 3 rocznie.