Po 24 latach w Polsce powstanie nowy park narodowy!

Obecnie w Polsce istnieją 23 parki narodowe. Choć wydaje się, że to sporo, w rzeczywistości ich obszar zajmuje nieco ponad 1% powierzchni naszego kraju. Na tle innych państw europejskich nie jest to niestety satysfakcjonujący wynik. A przecież w Polsce jest wiele cennych przyrodniczo obszarów, które zasługują na odpowiednią ochronę. Jednym z nich jest Międzyodrze, dlatego cieszymy się z przyjęcia ustawy powołującej pierwszy od 24 lat, nowy Park Narodowy Doliny Dolnej Odry!

W dalszej części artykułu:
1. Od kiedy istnieją parki narodowe w Polsce
2. Nowy park narodowy – kiedy powstanie
3. Jaki obszar obejmie Park Narodowy Doliny Dolnej Odry
4. Działania na rzecz parków narodowych i ochrony przyrody w Polsce

1. Od kiedy istnieją parki narodowe w Polsce

Najstarsze parki narodowe w Polsce powstały w 1932 roku. Są to Białowieski i Pieniński Park Narodowy. Najpóźniej, bo w 2001 roku powołano Park Narodowy „Ujście Warty”. Łącznie 23 powstałe u nas parki narodowe zajmują powierzchnię 329,5 tys. ha, co stanowi zaledwie 1% powierzchni naszego kraju. Największym z nich jest Biebrzański Park Narodowy, związany z początkiem działalności Fundacji WWF Polska, a najmniejszym Ojcowski Park Narodowy z charakterystyczną formacją skalną – „Maczugą Herkulesa”.

2. Nowy park narodowy – kiedy powstanie

Ostatnie lata, czyli okres od 2001 do 2023 roku był najdłuższym w Polsce, gdy nie powołano nowego parku narodowego. Promyk nadziei, aby ponowić tę formę ochrony przyrody, pojawił się na początku 2024 roku, gdy Ministerstwo Klimatu i Środowiska, w odpowiedzi na głosy mieszkańców regionu, wypowiedziało się o możliwości utworzenia nowego parku w Dolinie Dolnej Odry. Projekt poparły samorządy: Sejmik Województwa Zachodniopomorskiego, rady powiatów gryfińskiego i polickiego oraz rady gmin Kołbaskowo, Widuchowa oraz Miasta Szczecin. 17 września 2025 roku Rada Ministrów zatwierdziła projekt ustawy o utworzeniu Parku Narodowego Doliny Dolnej Odry i obecnie jest to jeden z priorytetów w pracach rządu. Powstanie nowego parku narodowego jest możliwe jeszcze w tym roku.

3. Jaki obszar obejmie Park Narodowy Doliny Dolnej Odry

Nowy park narodowy ma obejmować obszar o powierzchni 3 856,3 hektarów na terenach Międzyodrza – największego w Europie Środkowej torfowiska fluwiogenicznego (takiego, na którym woda pochodzi głównie z wylewów rzeki), które obecnie jest objęte ochroną w ramach parku krajobrazowego i sieci Natura 2000. To unikatowy obszar pod względem przyrodniczym, mozaika siedlisk, w tym licznych starorzeczy z bogactwem roślin i zwierząt. Samych gatunków ptaków jest tu ponad 200 (125 lęgowych), a wiele z nich jest zagrożonych wyginięciem.

Jest to również miejsce, w którym rzeka może bez przeszkód wylewać i zasilać m.in. lasy łęgowe czy nadrzeczne łąki, co jest warunkiem koniecznym dla ich zachowania. Takich obszarów w skali kraju i Europy jest już bardzo niewiele.

Park Narodowy Doliny Dolnej Odry to szansa na jeszcze skuteczniejszą ochronę tych unikatowych przyrodniczo terenów, zielony zwrot po tragedii, której Odra doświadczyła niemal dwa lata temu i rozwój pobliskich gmin.

4. Działania na rzecz parków narodowych i ochrony przyrody w Polsce

Powołanie Parku Narodowego Doliny Dolnej Odry cieszy nas szczególnie, ponieważ w ubiegłych latach, w ramach Koalicji Ratujmy Rzeki i Koalicji Czas na Odrę, postulowaliśmy m.in. o odbudowę naturalnego ekosystemu Odry i renaturyzację jej wód powierzchniowych, by uniknąć podobnych katastrof do tej z 2022 roku.

W ramach Koalicji 10%, współpracujemy również z 9 innymi organizacjami pozarządowymi, starając się o powiększenie obszarów ściśle chronionych w Polsce do 10% powierzchni kraju. Wspólnie opracowaliśmy eksperckie propozycje rozwoju sieci obszarów chronionych, w tym utworzenia nowych parków narodowych i powiększenia tych istniejących.

Nowe oraz powiększone parki narodowe pokryłyby 3,06% powierzchni Polski. Pozwoliłoby to na zagęszczenie sieci parków narodowych oraz wywiązanie się z zobowiązań krajowych i międzynarodowych. Tym samym Polska znalazłaby się na 18. miejscu (pomiędzy Finlandią a Łotwą) wśród 50% państw europejskich o najwyższym udziale powierzchniowym parków narodowych.

Warto podjąć to wyzwanie!

Źródła informacji:
• Europejski Dzień Parków Narodowych - Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej - Portal Gov.pl 
• Ustawa i rozporządzenie o utworzeniu nowego parku narodowego wpisane do wykazu prac rządu - Ministerstwo Klimatu i Środowiska - Portal Gov.pl
• Samorządy za utworzeniem Parku Narodowego Doliny Dolnej Odry - Zachodniopomorski Urząd Wojewódzki w Szczecinie - Portal Gov.pl
• Park Narodowy Doliny Dolnej Odry coraz bliżej. Powstanie w 2025? - Zielona w INTERIA.PL