List otwarty do Przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen w sprawie ochrony wilków 

Organizacje pozarządowe wyraziły głębokie zaniepokojenie rozpowszechnianiem przez Przewodniczącą Komisji Europejskiej błędnych informacji na temat sytuacji wilków w Europie. 

Szanowna Pani Przewodnicząca Ursulo von der Leyen, 

w imieniu poniżej podpisanych organizacji zajmujących się ochroną środowiska i zwierząt, odpowiadamy na komunikat prasowy Komisji  „Wilki w Europie” (ang. ,,Wolves in Europe") z dnia 4 września 2023 r. Chcielibyśmy wyrazić nasze głębokie zaniepokojenie błędnymi informacjami o sytuacji wilków w Europie rozpowszechnianymi przez ów komunikat. 

Błędne informacje dotyczące wilków  

W kwestii zagrożeń dla ludzi i zwierząt gospodarskich przekaz zawarty w komunikacie prasowym wprowadza w błąd, przez co może wpłynąć na wyniki konsultacji społecznych. Stwierdzenie, że zagęszczenie grup rodzinnych wilków, stało się zagrożeniem dla zwierząt gospodarskich i potencjalnie dla ludzi, nie ma podstaw naukowych. 

W Europie wilk nie jest traktowany, jako gatunek niebezpieczny dla człowieka. Badania naukowe wykazały, że wilki nie postrzegają ludzi jako potencjalne ofiary, a przypadki śmiertelnych interakcji są zdarzeniami nadzwyczaj rzadkimi, w przeciwieństwie do szeregu realnych i znaczących zagrożeń dla życia ludzkiego (takich jak ekstremalne zjawiska pogodowe czy wypadki samochodowe i zanieczyszczenia). Szkody wyrządzone zwierzętom hodowlanym często wynikają z braku ich odpowiedniego nadzoru i/lub ochrony. 

Dostępne metody ochrony zwierząt gospodarskich 

Dostępne są unijne i krajowe wytyczne oraz dobre praktyki, metody i narzędzia, umożliwiające zapobieganie szkodom gospodarczym powodowanym przez wilki oraz rekompensowanie tych szkód. Dobre praktyki obejmują: szkolenie psów pasterskich do ochrony stad, edukację pasterzy, a także konkretne narzędzia i rozwiązania techniczne do odstraszania wilków. Wytyczne Unii Europejskiej w sprawie pomocy państwa w sektorze rolnym pozwalają państwom członkowskim na przyznanie rolnikom pełnej rekompensaty za szkody wyrządzone przez zwierzęta objęte ochroną, takie jak właśnie wilki. Dzięki temu możliwe jest pełne zwrócenie kosztów inwestycji poczynionych w celu zapobiegania takim szkodom, np. montażu ogrodzeń pod napięciem czy nabycia psów stróżujących. Ponadto fundusze rozwoju obszarów wiejskich w ramach EFRROW (Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich) mogą wspierać działania na rzecz współistnienia człowieka i zwierząt, zwłaszcza poprzez inwestycje i zwiększone rolnośrodowiskowe płatności dla obszarów, na których obecność dużych drapieżników może uniemożliwić stosowanie korzystnych dla środowiska praktyk wypasu. Możliwości te jednak są obecnie wykorzystywane w niewystarczającym stopniu. 

Konsultacje naruszają zasady Komisji dot. lepszego stanowienia prawa (ang. Better Regulation)  

Każda decyzja o zmianie statusu ochrony wilków musi opierać się na wiarygodnych danych naukowych, zgodnie z przepisami odpowiedniego prawodawstwa, a nie na niepotwierdzonych informacjach przedstawionych w drodze nietransparentnego i nieregularnego procesu konsultacji. 

Niezrozumiały jest fakt, ogłoszenia przez Komisję procesu zbierania danych na temat „wyzwań związanych z powrotem wilków”, który ma trwać przez 18 dni, za pośrednictwem dedykowanego adresu e-mail. Uważamy, że narusza to wytyczne samej Komisji, dotyczące lepszego stanowienia prawa. Zasady lepszego stanowienia prawa wymagają, aby wszystkie zainteresowane strony miały zapewniony rozsądny okres na świadomy i skuteczny udział w dyskusji. Osiemnastu dni zdecydowanie nie można uznać za rozsądny okres. 

Komisja powinna już posiadać istotne dane z niedawno przeprowadzonej profilaktycznej kontroli  Dyrektyw Przyrodniczych, a także ze sprawozdań państw członkowskich na podstawie wymogów Dyrektywy Siedliskowej, w tym w odniesieniu do istniejących odstępstw. 

Wezwanie do działania 

Jako Przewodnicząca Komisji Europejskiej zajmuje Pani wyjątkową i przywódczą pozycję, dlatego jesteśmy bardzo zaniepokojeni wprowadzającymi w błąd komentarzami na temat wilków w mediach społecznościowych publikowanymi pod Pani imieniem. Ochrona wilków w Europie to nie tylko kwestia o znaczeniu ekologicznym, ale także odzwierciedlenie naszego zaangażowania w ochronę różnorodności biologicznej oraz wartości współistnienia i tolerancji. Wilki, odgrywając kluczową rolę w utrzymaniu równowagi ekosystemów i różnorodności biologicznej, stanowią integralną część dziedzictwa naturalnego Europy, a ich powrót na Stary Kontynent jest wielkim sukcesem w zakresie ochrony przyrody, którego nie można zaprzepaścić. 

Komisja Europejska musi dawać przykład rozsądnego kształtowania polityki, w tym odpowiedzialnego zarządzania różnorodnością biologiczną i jej ochrony, która opiera się na danych naukowych, a nie na opiniach i interesach gospodarczych mniejszości. 

Chcielibyśmy uzyskać jasność co do bezstronnego stanowiska Komisji w tej kwestii.

 

Z wyrazami szacunku, 

Ester Asin, Director, WWF European Policy Office 

Gabriel Schwaderer, Executive Director, EuroNatur 

Dr Joanna Swabe, Senior Director of Public Affairs, Humane Society International/Europe (HSI) 

Staci McLennan, Director of Policy-Europe, International Fund for Animal Welfare (IFAW) 

Dr Mark Jones, Head of Policy, Born Free Foundation 

Faustine Bas-Defossez, Director for Nature Health and Environment, European Environmental Bureau (EEB) 

Ariel Brunner, Regional Director, BirdLife Europe and Central Asia 

Anaïs Berthier, Head of ClientEarth Brussels office 

 

Pełna treść listu >>