#6 RECEPTA NA ZDROWĄ ZIEMIĘ: czyste wody, gleby, powietrze.

Nasza pacjentka Ziemia cierpi na duszności i kłopoty z krążeniem. Diagnoza: zatrucie smogiem, zanieczyszczenie wód i zatrzymanie ich krążenia poprzez budowę tam. Jak uleczyć pacjentkę? Jednorazowe podanie tlenu nic nie zmieni, trzeba oczyścić powietrze, wodę i glebę oraz udrożnić krążenie.

Powietrze

Znaczna część ludności Europy żyje na obszarach, gdzie normy jakości powietrza są przekraczane, szczególnie w dużych miastach. 36 z 50 miast o najbardziej zanieczyszczonym powietrzu w UE znajduje się w Polsce. Z tego powodu, każdego roku, przedwcześnie umiera 46 tys. Polaków¹.

Gleby i wody

Używanie nadmiernej ilości nawozów prowadzi do zanieczyszczenia gleby i wód, a nieodpowiedzialne praktyki rolnicze przekładają się na jakość żywności. Spływające do Morza Bałtyckiego fosfor i azot z nawozów i odchodów zwierząt, powodują zakwit sinic i glonów, a w efekcie eutrofizację i powiększanie się martwych stref w Bałtyku² . Morze tonie też ... w plastiku, a my razem z nim. 

Leczenie tych problemów musi być kompleksowe. 

Zalecenia odnośnie jakości powietrza:

• Wymiana pieców, kotłów i kominków w gospodarstwach domowych, a docelowo zakaz palenia węglem (patrz też  #1 Recepta na zdrową Ziemię: czysta energia, efektywność energetyczna). 
• Ograniczenie zużycia energii poprzez termomodernizację budynków (patrz też  #1 Recepta na zdrową Ziemię: czysta energia, efektywność energetyczna).
• Poprawa i rozwój programu „Czyste Powietrze”,
• Ekologiczny transport (patrz też # 4 Recepta zrównoważony transport)
• Ograniczenie zanieczyszczeń przemysłowych i skuteczne zapobieganie awariom. #1 Recepta na zdrową Ziemię: czysta energia, efektywność energetyczna

Zalecenia odnośnie poprawy jakości gleb:

• Ograniczenie zużycia nawozów w celu ochrony wód i różnorodności biologicznej, (patrz też #2 Recepta na zdrową Ziemię: Zrównoważony łańcuch żywnościowy).
• Ograniczenie stosowania pestycydów w rolnictwie. 
• Stosowanie w gospodarstwie praktyk minimalizujących negatywny wpływ rolnictwa na środowisko.
• Ograniczenie ilości wykorzystywanego przez nas plastiku oraz zamknięcie obiegu (patrz też #3 Recepta na zdrową Ziemię: gospodarka obiegu zamkniętego. )
• Odpowiedzialna konsumpcja.

Zalecenia odnośnie gospodarowania wodami:

• Masowa i powszechna renaturyzacja rzek oraz ich dolin, w tym likwidacja przegród na rzekach i przywrócenie meandrów oraz łączności rzek z terenami podmokłymi oraz wprowadzenie stref buforowych wyłapujących m.in. zanieczyszczenia azotem i fosforem.
• Zaprzestanie ciągłego i uporczywego niszczenia rzek poprzez tzw. prace utrzymaniowe oraz zatrzymanie dalszej regulacji rzek.
• Budowanie retencji w oparciu o zielone, proprzyrodnicze rozwiązania, m.in. wprowadzenie dopłaty retencyjnej dla rolników i rezygnacja z budowy nowych zbiorników zaporowych niszczących ekosystemy rzeczne. Jednocześnie budowanie retencji korytowej tylko poprzez budowę zastawek na rowach melioracych.
• Rezygnacja z planów wprowadzenia wielkogabarytowej żeglugi śródlądowej.
• Wprowadzenie zrównoważonej i przyjaznej środowisku gospodarki rybackiej eliminującej przełowienie i możliwość wprowadzania do rzek obcych gatunków ryb.

Cele do osiągnięcia:

• Zerowy poziom zanieczyszczeń. Aby chronić obywateli i ekosystemy w Europie Komisja Europejska ma przyjąć Europejski Zielony Ład³
• Ochrona różnorodności biologicznej.
• Dostosowanie jakości powietrza do wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia.

Ziemia odetchnie?

Tak, jeśli zaczniemy działać. Konieczne są zmiany systemowe prowadzące do ochrony środowiska naturalnego przed zanieczyszczeniami przemysłowymi i bytowymi. Wymaga to dobrych przepisów środowiskowych, stosowania ich i kontroli. Także każdy z nas, z osobna, ma wpływ na stan planety. Odpowiedzialnie podchodząc do problemu segregacji śmieci, zużycia wody czy ogrzewania naszych domów, zamieniając w miarę możliwości samochód na rower czy ograniczając mięso w menu.

Autorka: Katarzyna Karpa - Świderek

Źródła:

¹ https://ekopatrioci.pl/wp-content/uploads/2019/04/2050_Polska_dla_pokolen.pdf

² https://media.wwf.pl/pr/492688/czym-karmimy-baltyk

³ KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 11.12.2019 r. COM(2019) 640 final ANNEX ZAŁĄCZNIK do KOMUNIKATU KOMISJI DO PARLAMENTU EUROP