Kończy się Chiński Rok Tygrysa. Czekamy na najnowsze dane dotyczące liczebności tych największych kotów świata. Na szczęście już w 2016 roku okazało się, że udało się odwrócić spadającą krzywą liczebności i populacja tygrysów od tego czasu powoli rośnie. Wiąże się to niestety często ze zwiększeniem liczby konfliktów na linii człowiek-drapieżnik. WWF stoi na stanowisku, że przyrodę powinniśmy chronić z ludźmi i dla ludzi. Dlatego, aby zapewnić sukces wysiłków na rzecz odbudowania populacji tygrysów, musimy realizować je wspólnie z lokalnymi społecznościami. Aby to zrobić, musimy lepiej poznać te społeczności, ich potrzeby i ich problemy, czemu służy Social Landscape Mapping (mapowanie krajobrazu społecznego), o którym rozmawiamy z Smiriti Dahal – liderką ds. konfliktów i społeczności w inicjatywie WWF Tigers Alive.
Sednem pracy Smiriti jest ochrona tygrysów we współpracy z ludźmi, czyli przede wszystkim współpraca z lokalnymi społecznościami jako partnerami w wysiłkach na rzecz długoterminowej ochrony tygrysów. Nasi koledzy z WWF International usiedli przy jednym stole ze Smriti, aby zapytać ją o jeden z etapów People Centered Tiger Conservation (Ochrona Tygrysów Skupiona Wokół Ludzi) — czym jest Social Landscape Mapping (mapowanie krajobrazu społecznego) oraz dlaczego jest ono kluczowe do tworzenia opartego na zaufaniu partnerstwa z lokalnymi społecznościami.
Wyjaśnij nam, czym jest Social Landscape Mapping (mapowanie krajobrazu społecznego)?
Najpierw pomyślmy o mapie środowiska przyrodniczego – organizacje zajmujące się ochroną przyrody, takie jak WWF, dobrze rozumieją, gdzie znajdują się lasy, gdzie można znaleźć tygrysy, jaka jest dostępna dla nich baza pokarmowa, czyli potencjalne ofiary, i jakie są zagrożenia dla dzikich zwierząt w danym obszarze itd. Kiedy budujemy mapę krajobrazu społecznego, kierujemy się tą samą zasadą, ale skupiamy się na ludziach. Społeczności są zróżnicowane i składają się z różnych grup wiekowych, płci, mają różne normy, różne czynniki na nie wpływają, składają się z różnych nieformalnych i formalnych sieci społecznych, mają różne aspiracje, wartości i doświadczenia i to właśnie te aspekty dosłownie odwzorowujemy na papierze.
Mapowanie krajobrazu społecznego to narzędzie, które pomaga nam uchwycić dynamikę i różnorodność społeczności, aby zrozumieć, kto i co wpływa na ochronę przyrody w miejscach występowania dziko żyjących tygrysów. Obecnie nie mamy wystarczająco dobrego zrozumienia społeczności w tych obszarach i mamy nadzieję, że dzięki mapowaniu krajobrazów społecznych to się zmieni.
Jak stworzyć mapę krajobrazu społecznego?
Najważniejszą częścią procesu mapowania krajobrazu społecznego jest zaangażowanie społeczności i wysłuchanie ich opinii i doświadczeń. Najpierw identyfikujemy grupy w społeczności i prowadzimy z nimi dyskusje w grupach fokusowych, aby wspólnie zmapować ich krajobraz społeczny. Czasami musimy przeprowadzić osobne dyskusje w grupach fokusowych z mężczyznami i kobietami lub różnymi grupami etnicznymi, aby upewnić się, że wszystkie uwagi i spostrzeżenia zostały uwzględnione. Zrozumienie szerokiego zakresu różnych punktów widzenia chroni nas przed stronniczą interpretacją wyników i może pomóc nam zrozumieć, w jaki sposób różne segmenty społeczności inaczej postrzegają świat i doświadczają problemów.
Podczas dyskusji w grupach fokusowych społeczność tworzy schemat, który odzwierciedla jej zróżnicowany skład, pomagając nam zrozumieć, kto tworzy daną społeczność. Rzeczy, na których skupiamy się, tworząc mapy społeczności, są różne. Bierzemy pod uwagę m.in. dane demograficzne, jak blisko lasów znajdują się społeczności, czy są one uzależnione od zasobów naturalnych, czy istnieją jakieś grupy marginalne, a jeśli tak, to kim one są, kto ma wpływ na społeczność oraz czy są lokalni liderzy wewnętrzni lub zewnętrzni. Podczas tego procesu kluczowe znaczenie ma również zrozumienie dynamiki władzy i struktur społecznych oraz sposób przepływu informacji i zasobów, a także czynników zewnętrznych, które wpływają na wartości i zachowania społeczności.
Jak myślisz, co jest najważniejsze w mapowaniu krajobrazu społecznego?
Tradycyjnie ochrona przyrody skupiała się na mapowaniu takich rzeczy jak siedliska, potencjał bazy pokarmowej, źródła wody i zagrożenia dla dzikiej przyrody. Ochrona tygrysów to znacznie więcej niż ochrona zasobów naturalnych. Chodzi także o ludzi, którzy tam mieszkają i zależą od tych zasobów oraz o dynamikę społeczną między ich grupami. Wspólnie mają one wpływ na poparcie lub sprzeciw wobec ochrony tygrysów, a zrozumienie tego poprzez mapowanie krajobrazu społecznego ma kluczowe znaczenie.
Ekscytuje mnie to, że obecnie zasiadamy do wspólnego stołu ze społecznościami i uczymy się od nich o ich strukturach społecznych, ich wartościach, aspiracjach oraz normach kulturowych w odniesieniu do tygrysów i uzyskujemy wgląd w to, jak postrzegają tygrysy i ich ochronę. Współtworzenie strategii ochrony tygrysów ze społecznościami to sposób, w jaki ochrona przyrody powinna działać i dlatego tak pasjonuję się swoją pracą.
Mapowanie krajobrazu społecznego pomoże nam zrozumieć skład społeczności i jej stosunek do tygrysów. Ale co dalej?
Tak jak tworzymy i wykorzystujemy mapy środowiska przyrodniczego do oceny potencjału odbudowy populacji tygrysów, tak informacje, które uzyskujemy z map krajobrazu społecznego, pomogą nam zaprojektować ukierunkowane działania ochronne. Naszym celem jest zwiększenie tolerancji społecznej dla tygrysów tam, gdzie jest ona niska. Chcemy też rozwinąć silniejsze długoterminowe partnerstwa w obszarach o wysokiej tolerancji dla tych kotów. Mapowanie wskaże również, jakie interwencje społeczności uznają za korzystne i co mogłoby poprawić ich dobrostan. Przykładem takich działań może być rozpoczęcie lub poprawa turystyki w regionie.
W Azji Południowej, gdzie populacje tygrysów rosną, musimy zwiększyć skalę mapowania krajobrazu społecznego, aby lepiej zrozumieć postrzegane przez społeczności zagrożenia związane z tygrysami. Chcemy ocenić ich poziomy tolerancji dla tych największych kotów świata, aby lepiej informować społeczności lokalne o działaniach na rzecz ich ochrony. Zapewnienie skutecznego zarządzania konfliktem na linii człowiek-drapieżnik musi być priorytetem dla rządów i organizacji zajmujących się ochroną przyrody.
W krajach Azji Południowo-Wschodniej, takich jak Malezja, gdzie liczba tygrysów spada, potrzeba więcej wysiłków, aby skupić się na tym, jak wartości i zachowania społeczności wpływają na odbudowę populacji tygrysów. Musimy nadać priorytet identyfikacji kluczowych barier dla regeneracji populacji tych kotów i opracować skuteczniejsze strategie we współpracy ze społecznościami, które wspierają ją w regionie. Te partnerstwa muszą również przynosić korzyści społeczności, a jedną z kluczowych rzeczy, które pomoże nam zidentyfikować mapowanie krajobrazu społecznego, są aspiracje społeczności na przyszłość. Te aspiracje muszą zostać spełnione wraz z celami ochrony tygrysów, aby zapewnić długoterminowe wsparcie społeczności i pomyślną odbudowę populacji.
Idąc dalej, z pomocą mapowania krajobrazu społecznego lepiej zrozumiemy postrzeganie ochrony przyrody przez społeczność lokalną. Te informacje pomogą nam opracować bardziej skuteczne i zrównoważone strategie ochrony przyrody, które w dłuższej perspektywie przyniosą korzyści zarówno ludziom, jak i przyrodzie. Projektowanie strategii ochrony tygrysów wspólnie ze społecznościami pomoże im zmaksymalizować korzyści z nią związane i zminimalizować jej koszty. Budowanie zaufania, zrozumienie różnorodności społeczności, jej priorytetów oraz dynamiki władzy jest kluczowe. Naszym celem jest umożliwienie powstania długookresowych planów niezbędnych do rozwoju skutecznych partnerstw ze społecznościami. Ma to zasadnicze znaczenie dla pomyślnych wyników ochrony przyrody w miejscach występowania dziko żyjących tygrysów.
Szukaj
