Dzieci potrzebują przyrody, choć mogą o tym nawet nie wiedzieć, jeśli regularnie z jej dobrodziejstw nie korzystają. Badania przeprowadzane w ostatnich latach konsekwentnie wykazują, że kontakt z naturą pozytywnie wpływa zarówno na rozwój fizyczny najmłodszych, jak również na ich nastrój, pewność siebie i koncentrację. Wspólne klasowe wyjścia do lasu mogą wzmocnić poczucie przynależności do grupy – poprawić relacje z kolegami i nauczycielami. Otwórzmy więc przed dziećmi drzwi do świata przyrody!

Spis treści:

  1. Jakie korzyści daje kontakt z przyrodą
  2. W jaki sposób przyroda wzmacnia psychikę
  3. Jak zachęcić dzieci do aktywności fizycznej na świeżym powietrzu

 

Jakie korzyści daje kontakt z przyrodą

„Do lasu? Ale przecież oni nie potrafią się oderwać od swoich telefonów…” – ta myśl pewnie kołacze się w głowie niejednego rodzica czy nauczyciela. Przyzwyczailiśmy się już do widoku grupy nastolatków z nosami utkwionymi w ekranach smartfonów – spędzających czas nie razem, a obok siebie. Mimo to, integracja takiej grupy jest na wyciągnięcie ręki. Wymaga jednak konsekwencji i odpowiedniej inwencji. Organizacja Wildlife Trusts wspólnie z University College London przeprowadziła szerokie studium wpływu natury na rozwój dzieci1. Badanie wykazało, że ich dobrostan poprawił się, gdy zaczęły regularnie, wspólnie z klasą, spędzać czas na łonie przyrody (zajęcia dotyczyły m.in. rozpoznawania gatunków roślin, przyglądania się zwierzęcym siedliskom). 79% uczniów biorących udział w projekcie przyznało, że zajęcia na świeżym powietrzu zintegrowały ich z kolegami z klasy. Jeszcze wyżej oceniono poprawę relacji z nauczycielami (81%). Dzieci przyznały też, że idea ochrony przyrody stała się im bliższa, poprawiły swoją pewność siebie, poczucie sprawczości i otwartość na nowe wyzwania.

Drodzy Nauczyciele i Nauczycielki, możecie wdrożyć powyższe praktyki we własnej szkole! Trwa właśnie konkurs, organizowany przez WWF Polska, w ramach którego dzieci wspólnie z Wami mogą eksplorować przyszkolne podwórka w poszukiwaniu bezkręgowców i walczyć o nagrody!

 

W jaki sposób przyroda wzmacnia psychikę

To dość powszechna, głęboko zakorzeniona w społeczeństwie opinia: kontakt z naturą sprawia, że jesteśmy szczęśliwsi. Ale nie musimy opierać tego przekonania na intuicji – dzięki naukowcom dobroczynny wpływ przyrody na zdrowie psychiczne poparty jest dowodami. Co więcej, brak regularnego kontaktu ze środowiskiem naturalnym może być dla nas szkodliwy.

Badanie przeprowadzone w Danii w 2019 roku dowiodło, że u dzieci dorastających w otoczeniu niewielkiej ilości zieleni ryzyko wystąpienia zaburzeń psychicznych może być aż o 55% wyższe! I to niezależnie od wpływu innych znanych czynników ryzyka – warunków społeczno-ekonomicznych czy historii chorób psychicznych rodziców.2

Inne badania3 dowodzą, że przyroda może też łagodzić zaburzenia psychiczne – na przykład osoby z objawami zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) po kontakcie z naturą lepiej się koncentrują. Ponadto wśród wszystkich dzieci zabawy w różnicowanym środowisku naturalnym niwelują negatywne zachowania rówieśnicze (nękania czy prześladowania).

Natura pomaga rozwijać zdolności obserwacji i kreatywności oraz zaszczepia poczucie spokoju i jedności ze światem. Dlatego tak ważne jest, by pobudzać w dzieciach tę żyłkę odkrywcy i entuzjasty świata przyrody od najmłodszych lat! Ta idea przyświeca innemu konkursowi WWF Polska – Dzikie Wyprawy, w którym dzieci mogą przeżyć zielarską przygodę i wygrać wspaniałe nagrody. Dołączcie!

 

Jak zachęcić dzieci do aktywności fizycznej na świeżym powietrzu

Obcowanie z przyrodą zazwyczaj wiąże się z fizyczną aktywnością – musimy dojść, dojechać rowerem, a nawet już będąc w lesie czy nad rzeką, jesteśmy cały czas aktywni. Otwarty teren prowokuje do działania, eksploracja przyrody to przyjemny „wycisk” dla naszego organizmu. I jest to kolejny argument, by do aktywności na świeżym powietrzu włączać dzieci. Gra toczy się o wysoką stawkę – wg raportu Instytutu Matki i Dziecka z 2022 roku wśród polskich dzieci wzrasta odsetek mających problem z nadwagą i otyłością4.

Oderwanie dzieci od komputerów, a także od stacjonarnych zabaw w klasie czy domu może być trudnym wyzwaniem w coraz bardziej cyfrowej rzeczywistości – pełnej pokus, by znajomych z podwórka zastąpić znajomymi z portali społecznościowych. Możliwości perswazyjne pedagogów szkolnych są w tym zakresie ograniczone do jednostek lekcyjnych – ale właśnie na lekcjach można podjąć próbę rozkochania dzieci w plenerowych aktywnościach. Dlatego na początku wiosny ruszyła akcja WF z WWF, w ramach której Fundacja zaleca, by lekcje wychowania fizycznego przeprowadzane były w leżących niedaleko szkoły terenach przyrodniczych. W ramach inicjatywy są również do wygrania świetne nagrody – polecamy włączenie w nią uczniów i uczennic!

Świat roślin, zwierząt – każdy przyrodniczy ekosystem jest potencjalną krainą przygód i wielkich odkryć dla najmłodszych. Musimy tylko dzieciom dać narzędzia, ustawić drogowskazy i zaszczepić w nich gen miłośników i obrońców przyrody. Mamy nadzieję, że z pomocą inicjatyw Fundacji WWF Polska łatwiej będzie tę ciekawość świata u dzieci rozwinąć.

 

Źródła:

  1. https://www.wildlifetrusts.org/news/new-report-nature-nurtures-children
  2. https://www.pnas.org/doi/full/10.1073/pnas.1807504116
  3. https://www.frd.org.pl/dzieci-maja-wychodne/dlaczego-przebywanie-dzieci-w-naturze-jest-tak-wazne/
  4. https://imid.med.pl/pl/do-pobrania