Intensywne kłusownictwo, które przez ostatnie 40 lat doprowadziło do katastrofalnego spadku populacji słoni w Afryce, przynajmniej częściowo udało się zahamować! Dzięki działaniom naszej fundacji w ciągu 4 ostatnich lat udało się m.in. zamknąć większość punktów sprzedaży kości słoniowej w Azji.  

W latach 2008-2018 co roku zabijano co najmniej 20 000 słoni afrykańskich, dla ich ciosów (niepoprawnie nazywanych kłami), które potem trafiały głownie na rynki w Azji. Liczebność słoni afrykańskich sawannowych spadła przez to o 30% w ciągu zaledwie 10 lat (od 2006 do 2016), podczas gdy populacja słoni afrykańskich leśnych spadła o 80% w ciągu ostatnich zaledwie 30 lat.  

W dalszej części artykułu:

  1. Jak udało się ograniczyć handel kością słoniową w Azji?
  2. Nielegalny handel kością słoniową - niezbędne zmiany prawne
  3. Czy popyt na kość słoniową zmalał dzięki Ivory Initiative?
  4. Organizacje pozarządowe, które zaangażowały się w zakaz handlu kością słoniową

Poza zagrożeniem eksterminacją gatunku, handel kością słoniową napędza korupcję, zagraża bezpieczeństwu narodowemu, szkodzi ekosystemom i różnorodności biologicznej.

Rosnący dobrobyt w Chinach i krajach sąsiednich przyniósł wzrost popytu na kość słoniową, która jest często postrzegana jako symbol wysokiego statusu i towar luksusowy. Chociaż międzynarodowy handel kością słoniową został zakazany w 1989 r., rynki krajowe w Azji nadal rozwijały się, umożliwiając handlarzom sprzedaż afrykańskiej kości słoniowej i stymulując dalszy popyt konsumentów.

infografika słoń

1. Jak udało się ograniczyć handel kością słoniową w Azji?

Przełomowy okazał się rok 2017 i ogłoszenie przez Chiny zakazu sprzedaży kości słoniowej w kraju. Chiny to dotychczas największy rynek zbytu kości słoniowej. Na tym jednak nie poprzestano. WWF skorzystał z tworzącej się okazji do zamknięcia rynków kości słoniowej w całej Azji. Między 2018-2022 w ramach projektu Ivory Initiative postawiliśmy na dwa czynniki najważniejsze dla walki z kłusownictwem. Z jednej strony były to działania wpływające na zmniejszenie popytu konsumentów na produkty z kości słoniowej, z drugiej zaś nacisk na polityków i niezbędne zmiany w prawie. Wskutek tych działań:

  • zamknięto kluczowe rynki w kontynentalnych Chinach, Tajwanie, Hongkongu, Singapurze
  • nastąpiło surowsze przestrzeganie istniejącego prawa w Mjanmie, Kambodży, Laosie i Wietnamie
  • dostępność kości słoniowej na chińskim rynku zmniejszyła się o 86%
  • liczba ogłoszeń reklamujących wyroby z kości słoniowej w internecie spadła o 96%
  • prawie o połowę (48%) spadła liczba osób deklarujących chęć zakupu wyrobów z kości słoniowej w Chinach

kosc sloniowa

2. Nielegalny handel kością słoniową - niezbędne zmiany prawne

Presja społeczna i nacisk na polityków mają sens. W trakcie trwania projektu nie tylko Chiny zakazały sprzedaży kości słoniowej, ale zrobiły to także inne duże rynki, takie jak Hongkong, Tajwan i Singapur.

Co więcej, Laos w 2018 zaczął ze znacznie większą determinacją polityczną wdrażać istniejące przepisy, m.in. Konwencji o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (CITES). W tym samym roku Mjanma zrewidowała swoje przepisy dotyczące ochrony przyrody, które teraz zabraniają posiadania i sprzedaży kości słoniowej. W 2019 Tajlandia zaktualizowaną ustawę o ochronie przyrody w celu zaostrzenia kar związanych z przestępstwami przeciwko niej.  Wietnam w 2017 także zaktualizował swój kodeks karny, wprowadzając surowsze kary za przestępstwa przeciwko przyrodzie. Kambodża w 2018 włączyła słonie afrykańskie do gatunków chronionych, co w sposób oczywisty zakazało posiadania i sprzedaży kości słoniowej.

Tylko w dwóch krajach w Azji nadal można handlować kością słoniową: w Tajlandii kość słoniowa pochodząca od trzymanych w niewoli słoni azjatyckich może być sprzedawana na rynku krajowym, podczas gdy Japonia zezwala na krajową sprzedaż kości słoniowej ze specjalnym pozwoleniem. WWF nieustanie prowadzi działania, aby uniemożliwić handlarzom wykorzystywanie tych luk prawnych. W Japonii poszczególne podmioty, takie jak na przykład Yahoo Japan, podjęły dobrowolne działania w celu zakazania sprzedaży kości słoniowej na swoich platformach.

kosc sloniowa

3. Czy popyt na kość słoniową zmalał dzięki Ivory Initiative?

Podczas gdy walka z kłusownictwem i działania rzecznicze na rzecz ochrony gatunków są istotną częścią pracy WWF, kluczem do zakończenia rzezi afrykańskich słoni jest powstrzymanie popytu na kość słoniową.

Chociaż w Chinach wprowadzono zakaz handlu kością słoniową, sam przepis nie byłby skuteczny, gdyby popyt na kość słoniową dalej utrzymywał się na wysokim poziomie. Zatem największy sukces Ivory Initiative polegał na zmniejszeniu popytu wśród chińskich konsumentów, głównej grupy demograficznej napędzającej nielegalny handel kością słoniową. Udało się to nie tylko dzięki regulacjom prawnym, ale także zakrojonym na szeroką skalę kampaniom społecznym i komunikacyjnym. Prawdziwym osiągnięciem było stworzenie nowej normy społecznej, zgodnie z którą kupowanie produktów z kości słoniowej jest obecnie społecznie nieakceptowalne. 

 

4. Organizacje pozarządowe, które zaangażowały się w zakaz handlu kością słoniową

Aby wprowadzić a obecnie utrzymać zakaz handlu kością słoniową w Chinach potrzebne było i nadal jest trwałe zaangażowanie ludzi oraz organizacji na całym świecie.

Projekt Ivory Initiative wspierały i realizowały w terenie liczne oddziały WWF w Azji, m. in. z  z: Chin, Mjanmy, Kambodży, Laosu czy Wietnamu. Do wspólnych działań włączyły się też biura WWF w Wielkiej Brytanii, Niemczech, Stanach Zjednoczonych, Holandii i Finlandii, które zapewniły niezbędne zasoby i środki. Ponadto WWF ściśle współpracuje z innymi organizacjami pozarządowymi, w tym: TRAFFIC, Save the Elephants i Wildlife Justice Commission (WJC), które przeprowadziły analizę trendów i zmian w światowym nielegalnym handlu kością słoniową. Innymi kluczowymi partnerami organizacji pozarządowych były Agencja ds. Badań Środowiska (EIA), WildAid, Międzynarodowy Fundusz na rzecz Dobrostanu Zwierząt (IFAW), National Geographic i Towarzystwo Ochrony Przyrody (WCS). Wiele innych grup również przyczyniło się do sukcesu, jakim było  znaczne zredukowanie handlu i sprzedaży kości słoniowej z Afryki do Azji. 

słonie