Zarówno rekiny, jak i płaszczki to jedne z najbardziej tajemniczych i niezrozumianych zwierząt morskich. W Światowy Dzień Rekinów pokazujemy 5 sposobów, w jakie ryby te pomagają światu - od walki ze zmianą klimatu, przez dzielenie się pożywieniem ze swoimi sąsiadami, aż po uprawianie fitoplanktonu. A to nie wszystko!

Koniecznie obejrzyj webinar "Tajemniczy świat rekinów"  poprowadzony wspólnie przez Magdę Niedużak z WWF Hong Kong oraz Jakuba Degee, fotografa podwodnego. 

Ambasadorzy w walce ze zmianą klimatu

 

Rekin tygrysi nad łąką trawy morskiej / Trawa morska

Czy wiedzieliście, że rekiny tygrysie żyjące w zachodniej Australii wspierają odporność oceanów na negatywne skutki zmiany klimatu? W jaki sposób? Pływając nad płytkimi łąkami trawy morskiej, kontrolują przemieszczanie się innych zwierząt i przeciwdziałają nadmiernemu żerowaniu zwierząt, takich jak żółwie czy krowy morskie w jednym miejscu. Mniej intensywna obecność roślinożerców w tej samej lokalizacji oznacza gęstsze łąki trawy morskiej, która pochłania nawet 35 razy więcej dwutlenku węgla niż tropikalny las deszczowy!

Życzliwi architekci

Ogończa i seriole w Belize

Duże, mieszkające przy dnie płaszczki, takie jak ogończowate, czy płaszczki karbogłowe pełnią niejako rolę inżynierów w swoich siedliskach. Krążą nad piaszczystym dnem, rozkopują podłoże w poszukiwaniu pożywienia tworząc przy tym zagłębienia - mikrosiedliska dla wielu małych bezkręgowców. Odkrywając swoje ulubione przekąski, pomagają jednocześnie znaleźć pożywienie innym zwierzętom  morskim: od małych ryb zamieszkujących rafy koralowe, po większe drapieżne seriole, aż po ptaki morskie takie jak kormorany.

Podwodni ogrodnicy

 

Płaszczki / Fitoplankton

Duże, głębinowe rekiny i płaszczki wspomagają rozmnażanie się fitoplanktonu. Wystarczy, że pływają między głębokimi i płytszymi partiami oceanu. Jedna z żyjących na otwartych wodach oceanu mant potrafi zanurkować nawet na głębokość do 2 000 metrów (to nieco więcej niż wysokość Kasprowego Wierchu!). Zwierzęta nurkują w poszukiwaniu pożywienia. Wypływając na powierzchnię wypróżniają się, sprowadzając dzięki temu bliżej powierzchni kluczowe składniki odżywcze. Bez tych elementów, fitoplankton, który stanowi podstawę wielu morskich łańcuchów pokarmowych nie mógłby się rozmnażać. A to fitoplankton daje nam co drugi oddech. Tak! To właśnie fitoplankton odpowiada za produkcję połowy tlenu na Ziemi. Patrząc na to w ten sposób,  niektóre rekiny i płaszczki to podwodni ogrodnicy, dzięki którym oddychamy…

Gwiazdy ekoturystyki 

 

Rekin wielorybi i nurek / Młody rekin rafowy w Malediwach

Podobnie jak wielu turystów na całym świecie marzy o tym, aby zobaczyć dzikie słonie, lwy czy goryle w ich naturalnym środowisku, są też tacy, którzy oddaliby wszystko, żeby spędzić kilka podwodnych chwil z rekinami czy płaszczkami. Co roku, około 600 000 nurków podróżuje po świecie, aby móc spotkać te niezwykłe zwierzęta w ich naturalnych siedliskach. W Australii, tylko w roku 2014, zysk z rekiniej turystyki wyceniony był na 47 milionów dolarów australijskich. Gospodarka Malediwów, małego państwa wyspiarskiego w Azji Południowej, napędzana jest przez turystykę, której podstawą są nurkowanie i snorkeling. W 2016 roku nurkowie dołożyli aż 65 milionów dolarów amerykańskich do lokalnej gospodarki tego kraju. To bezpośrednie wsparcie dla branży nurkowania, ale także dla wielu innych sektorów gospodarki. Przeprowadzone na Malediwach badania potwierdziły, że 74% turystów pojawiło się tam właśnie ze względu na swoje zamiłowanie do nurkowania. Pasjonaci nurkowania zdecydowanie mówią też, że gdyby nie możliwość obcowania z dzikimi rekinami, nie wróciliby drugi raz na wyspy.

Błękitny krąg życia

Zwłoki rekina wielorybiego i płaszczki

Nawet po zakończeniu swojego podwodnego życia rekiny i płaszczki wspierają ekosystemy morskie! Naukowcy, którzy zajmują się analizą nagrań z dna morskiego u wybrzeży Angoli odkryli, że spoczywające na głębokości 1 200 metrów zwłoki rekina wielorybiego i dużych płaszczek wspierały całe społeczności podwodnych padlinożerców. Prawdziwie błękitny krąg życia!

Superbohaterowie bez mocy nieśmiertelności...

Nawet 100 milionów rekinów i płaszczek ginie każdego roku w wyniku celowych połowów, a także przyłowu (połowu przypadkowego). Przełowienie i niewystarczająca kontrola prowadzą do znacznego spadku liczebności rekinów i płaszczek na całym świecie, przez co aż 30% spośród ponad 1200 gatunków jest obecnie zagrożona wyginięciem! Bez pilnych działań i bez naszej pomocy, część tych podwodnych superbohaterów, którzy zamieszkują naszą planetę od setek milionów lat, może zniknąć na zawsze… Nie możemy na to pozwolić! Nasze codzienne działania i decyzje wpływają na te morskie zwierzęta znacznie bardziej niż mogłoby się wydawać. Nawet jeśli mieszkamy tysiące kilometrów od oceanu.

Co możesz zrobić?

1. Ryby i owoce morza zawsze kupuj odpowiedzialnie z Poradnikiem Rybnym WWF dostępnym na naszej stronie ryby.wwf.pl
2. Unikaj produktów, w których skład wchodzi skwalen pozyskiwany często z wątroby rekinów głębinowych.
3. Nie kupuj zębów rekinich i innych osobliwości pozyskiwanych z tych zwierząt. Zwykle rekiny nie są poławiane tylko w celu ich pozyskania - popyt na takie produkty wspiera jednak niezrównoważone rybołówstwo.
4. Jeśli planujesz wakacyjne nurkowanie, korzystaj wyłącznie z usług odpowiedzialnych operatorów turystycznych, o których dowiesz się na stronie: https://sharks.panda.org/tools-publications/tourism-guide

Więcej o tym jak pomóc rekinom i płaszczkom przetrwać kolejne milenia na stronie https://sharks.panda.org/how-you-can-help

 

Autorka: Magdalena Niedużak, WWF Hong Kong

Tłumaczenie: Marta Pilarska, WWF Polska
 

Źródła:

Burkholder, D. A., Heithaus, M. R., Fourqurean, J. W., Wirsing, A., & Dill, L. M. (2013). Patterns of top‐down control in a seagrass ecosystem: could a roving apex predator induce a behaviour‐mediated trophic cascade?. Journal of animal ecology, 82(6), 1192-1202.

VanBlaricom, G. R. (1982). Experimental analyses of structural regulation in a marine sand community exposed to oceanic swell. Ecological Monographs, 52(3), 283-305.

Thorrold, S. R., Afonso, P., Fontes, J., Braun, C. D., Santos, R. S., Skomal, G. B., & Berumen, M. L. (2014). Extreme diving behaviour in devil rays links surface waters and the deep ocean. Nature communications, 5, 4274.

Higgs, N.D., Gates, A.R., and Jones, D.O.B. (2014) Fish Food in the Deep Sea: Revisiting the Role of Large Food-Falls. PLOS ONE 9, e96016.

Huveneers, C., Meekan, M. G., Apps, K., Ferreira, L. C., Pannell, D., & Vianna, G. M. (2017). The economic value of shark-diving tourism in Australia. Reviews in Fish Biology and Fisheries, 27(3), 665-680. 

Zimmerhackel, J. S., Kragt, M. E., Rogers, A. A., Ali, K., & Meekan, M. G. (2019). Evidence of increased economic benefits from shark-diving tourism in the Maldives. Marine Policy, 100, 21-26. 

Cisneros-Montemayor, A. M., Barnes-Mauthe, M., Al-Abdulrazzak, D., Navarro-Holm, E., Sumaila, E.R. (2013). Global economic value of shark ecotourism: Implications for conservation. Oryx, 47, 381–388.