Stan zachowania przyrody w Polsce jest alarmujący – tylko dla 20 proc. siedlisk przyrodniczych i około 36 proc.1 gatunków chronionych określono go jako dobry. Najczęstszą przyczyną powodującą utratę różnorodności biologicznej w Unii Europejskiej, są niewłaściwe praktyki rolne, w dużej mierze związane z intensyfikacją rolnictwa. Działalność rolnicza jest również kluczowym źródłem zanieczyszczeń (powietrza, wody, gleby), które negatywnie wpływają na stan zachowania siedlisk przyrodniczych i gatunków. Szacuje się, że około 50 proc. takich zanieczyszczeń pochodzi z rolnictwa.2 Grunty rolne mają największy udział w strukturze użytkowania ziemi w Polsce, stanowiąc aż 62 proc. powierzchni naszego kraju.3 Dlatego Lidl Polska wspólnie z Fundacją WWF Polska podjęli wyzwanie odtwarzania urozmaiconego krajobrazu rolniczego, żeby wesprzeć proces wzrostu różnorodności biologicznej  – mówi Dariusz Gatkowski, ekspert ds. różnorodności biologicznej w WWF Polska.   

Rolnictwo konwencjonalne, uprzemysłowione, klasyczne czy zindustrializowane stawia na ciągłe ulepszanie chemicznych oraz technicznych środków produkcji, a także nieustający wzrost produkcji roślinnej i zwierzęcej. Wykorzystuje coraz większe nakłady na środki chemiczne i paliwa. Efektem jest wzrost plonów, postęp w produkcji roślinnej i zwierzęcej. Jednocześnie z tym typem rolnictwa wiążą się liczne zagrożenia ekologiczne, np. zanieczyszczenia gleby, wody, powietrza czy żywności pozostałościami pestycydów i metalami ciężkimi pochodzącymi z nawozów mineralnych. Ponadto intensywne gospodarowanie bardzo często prowadzi do erozji gleb, obniżenia bioróżnorodności środowiska glebowego, a także zubożenia krajobrazu w związku z wprowadzeniem monokultur.

nasadzenia

Poszukiwanie nowych sposobów gospodarowania, pozwalających utrzymać odpowiedni poziom plonowania roślin uprawnych, przy jednoczesnym ograniczeniu negatywnego wpływu rolnictwa na różnorodność biologiczną, należy do klimatycznych priorytetów na całym świecie. Szczególną rolę odgrywa w nim odchodzenie od przemysłowych środków produkcji, w tym nawozów mineralnych oraz chemicznych środków ochrony roślin, na rzecz lepszego wykorzystania naturalnych procesów jakie przebiegają w ekosystemach.

Pilotażowy projekt nasadzeń w Wielkopolsce

Wspólnie z Lidl Polska przeprowadziliśmy już pilotażową akcję zadrzewienia pól w gminie Grodzisk Wielkopolski. W ciągu 4 dni utworzone zostały 3 szpalery drzew wzdłuż cieków, przy polach lub pomiędzy polami uprawnymi, posadzonych zostało w sumie 300 drzew.

nasadzenia 2

Nowe drzewa pozwolą na wzrost różnorodności biologicznej na tym terenie, przeciwdziałając też rozprzestrzenianiu się szkodników i chorób, a także ograniczając skutki zmian klimatu, w tym susze. Nasadzenia będą również siedliskami dla wielu gatunków roślin i zwierząt, a przez to wzrośnie naturalna regulacja szkodników czy ochrona zapylaczy. Zwiększy się również wychwytywanie wilgoci z powietrza, zmniejszenie negatywnego wpływu wiatru na uprawy i glebę, a także pojawi się potrzebny cień dla zwierząt na pastwiskach.

Akcję pilotuje Rolnik Roku

Ambasadorem akcji i świetnym przykładem, jak pogodzić rolnictwo z troską o środowisko jest Patryk Kokociński. To zwycięzca konkursu Rolnik Roku regionu Morza Bałtyckiego 2021, organizowanego przez WWF Polska. Prowadzi modelowe gospodarstwo konwencjonalne w województwie wielkopolskim.  Wprowadził szereg przyjaznych dla ekosystemu morskiego praktyk, co docenili m.in. eksperci WWF Polska zasiadający w kapitule konkursu. Prowadzone przez rolnika gospodarstwo wdrożyło szereg przyjaznych dla ekosystemu praktyk. To m.in. utrzymanie całorocznej okrywy roślinnej, stosowanie płodozmianu, użycie międzyplonów z udziałem roślin bobowatych, niekoszenie poboczy, pozostawienie miedz śródpolnych czy nawożenie na podstawie analizy gleby. Jury doceniło również starania p. Kokocińskiego w obszarze zrównoważonego gospodarowania wodami, co pozwala mu na retencję wody i na zredukowanie następstwa dłuższych okresów bezdeszczowych. Do tego rolnik wraz z rodziną tworzy strefy buforowe wzdłuż cieków poprzez pozostawienie wzdłuż rowów pasów dzikiej roślinności oraz odtwarza zadrzewienia śródpolne. Zachęcamy do wysłuchania naszego podcastu z udziałem p. Patryka.

 

Źródła;
1) https://biodiversity.europa.eu/countries/poland
2) State of nature in the EU Results from reporting under the nature directives 2013-2018. European Environment Agency. EEA Report No 10/2020
3) raport WWF Polska „Zeroemisyjna Polska 2050”