Fundacja WWF Polska dzięki wsparciu finansowemu Air Wick tworzy kolejny prywatny rezerwat, inwestując w ochronę unikalnych siedlisk łąkowych. W ten sposób realnie przyczyniamy się do tworzenia obszarów chronionych prywatnie, ochrony różnorodności biologicznej i przeciwdziałaniu zmianie klimatu. WWF Polska wspólnie z partnerami przyrodniczymi projektu, objęła już ochroną ponad 148 ha, a do 2024 r. Fundacja planuje objąć ochroną jeszcze więcej polskich łąk!
W Polsce od 20 lat nie powstał żaden nowy Park Narodowy
Dlatego Fundacja WWF Polska wraz z partnerami przyrodniczymi z Klubu Przyrodników, Alauda i OTOP dzięki wsparciu marki Air Wick wzięły sprawy w swoje ręce i tworzą wspólnie obszary chronione prywatnie, biorąc pod opiekę polskie łąki! Pierwsza działka została kupiona w zeszłym roku w Dolinie Rospudy, a najnowsza we wrześniu 2023 roku na Zajkach. W sumie dzięki działaniom obu organizacji ochroną jest już objętych ponad 148 ha, a w najbliższych planach jest objęcie ochroną jeszcze większej ilości tego typu terenów!
Ochrona przyrody powinna leżeć nam wszystkim na sercu
Nie da się zaprzeczyć – jesteśmy częścią natury! Przyroda poradzi sobie bez nas, ale my bez niej już nie. Natura daje nam nie tylko wodę do picia czy powietrze, którym oddychamy, ale też materiały, z których zbudowane są nasze domy czy sprzęt, z którego korzystamy! Szacuje się, że globalna wartość usług, które otrzymujemy z różnych ekosystemów, wynosi nawet 125 bilionów dolarów amerykańskich rocznie(1), co równa się wartości ponad dwukrotnie większej od światowego Produktu Krajowego Brutto(2). Ale przyroda daje nam też korzyści, których nie widzimy. Według naukowców kontakt z przyrodą poprawia nasze samopoczucie i ogólny stan zdrowia psychicznego, m.in. wpływając pozytywnie na samoocenę i redukcję stresu, a także odporność. Mówi się też, że obcowanie z przyrodą pomaga w łagodzeniu skutków depresji, a osoby chore, które mają kontakt z naturą, szybciej wracają do zdrowia. Dzięki kontaktowi z przyrodą łatwiej nam się uczyć, bo nasze umiejętności poznawcze są wyższe. To chyba wystarczająca zachęta do wybrania się na łono natury?
Obszary chronione prywatnie odpowiedzią na potrzebę przyrody i człowieka
Najwyższymi formami ochrony przyrody w Polsce są parki narodowe (1% powierzchni kraju) i rezerwaty (0,5% powierzchni). Ale w naszym kraju jest o wiele więcej terenów o znacznej wartości przyrodniczej, które potrzebują ochrony. Niestety istniejące prawo nie sprzyja tworzeniu nowych obszarów chronionych, dlatego w ślad za przykładem światowym coraz częściej organizacje pozarządowe, osoby prywatne, a nawet prywatne firmy biorą sprawy w swoje ręce i wykupują ziemię, na której tworzą prywatne rezerwaty, aby chronić unikalną przyrodę. Na całym świecie istnieją obszary chronione prywatnie, które uzupełniają sieć oficjalnych państwowych obszarów chronionych. Zapewniają one łączność ekologiczną i są przystankiem pomiędzy miejscami przebywania dla wielu gatunków.
Działka na Zajkach – nowy bardzo cenny zakup
We wrześniu dzięki wsparciu finansowemu Air Wick, Fundacja WWF Polska i Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków pozyskały kolejny grunty na Zajkach i utworzyły tam nowy obszar chroniony prywatnie. Do tej pory Fundacja WWF Polska wraz z partnerami przyrodniczymi dzięki finansowaniu marki Air Wick objęła ochroną wyjątkowe siedliska łąkowe – ponad 148 ha.
Nowopowstały prywatny rezerwat to teren bogaty w cenne i ważne gatunki zwierząt i roślin. Na Zajkach występują m.in.: czajka, krwawodziób i rycyk, a także kaczki: cyranka, cyraneczka oraz płaskonos. To właśnie tutaj po raz pierwszy w Polsce zaobserwowano, że łabędź krzykliwy doczekał się młodych! Od tej pory gnieździ się on tutaj regularnie. Jest to też bardzo ważne lęgowisko rzadkiej rybitwy białoskrzydłej, która w latach z odpowiednio wysoką wodą może tworzyć tutaj kolonie lęgowe przekraczające tysiąc par!
Niestety wszystkim gatunkom gniazdującym na Zajkach zagraża osuszanie terenu. Rowy melioracyjne, niegdyś funkcjonujące jako nawadniająco-odwadniające, teraz już tylko odwadniają, a wybudowane urządzenia hydrotechniczne, które kiedyś umożliwiały powstrzymywanie nadmiernego spływu wody, dawno uległy zniszczeniu i straciły swoją rolę. Dodatkowo efekt osuszania terenu Zajek pogłębia z roku na rok coraz większa susza, będąca efektem braku opadów śniegu i deszczu. Na szczęście obszar objęty przez nas ochroną obejmuje fragment głównego rowu melioracyjnego, co oznacza, że bez naszej zgody nikt nie będzie mógł go, np. pogłębiać czy odmulać, co prowadzi do jeszcze większego osuszania terenu, a niestety miało to miejsce w przeszłości.
Działka w dolinie rzeki Konotop
W czerwcu dzięki wsparciu finansowemu Air Wick Fundacja WWF i Klub Przyrodników pozyskały kolejne 8 ha gruntów w dolinie rzeki Konotop i utworzyły tam nowy obszar chroniony prywatnie.
Wyjątkowe tereny nad rzeką Konotop (woj. lubuskie), które udało nam się zakupić, to przede wszystkim podmokłe łąki, szuwary i torfowiska, czyli tereny, które są bardzo cenne dla różnorodności biologicznej. Te ostatnie (torfowiska) przeciwdziałają też zmianie klimatu – mówi Magdalena Zadrąg, kierowniczka projektu Obszary Chronione w WWF Polska.
Ten prywatny rezerwat to teren bogaty w cenne i ważne gatunki zwierząt i roślin. W dolinie rzeki Konotop wart szczególnej uwagi jest też niezwykle rzadki i zagrożony gatunek – sit tępokwiatowy (Juncus subnodulosus). To przykład roślin naczyniowych znajdujących się na Polskiej Czerwonej Liście w grupie gatunków narażonych na wyginięcie.
Licznie występują na tym terenie również bobry. Te niezwykle pożyteczne zwierzęta to nasi najwięksi sprzymierzeńcy w walce z suszą – problemem, z który coraz częściej będziemy musieli się mierzyć, a jego skutki odczuje całe społeczeństwo. Bobry rocznie wykonują prace retencyjne, które można wycenić na 100 milionów złotych, a robią to za darmo. Tamy bobrowe są najlepszym naturalnym sposobem na gromadzenie wody, spłycają falę powodziową, stabilizują poziom wód gruntowych i pełnią funkcje oczyszczające wodę.
Obejmowanie prywatną ochroną torfowisk to w warunkach polskich jedno z najskuteczniejszych działań na rzecz powstrzymania spadku różnorodności biologicznej i zmian klimatu. Jest ono oparte na nauce, a jego rezultaty są weryfikowalne. Jesteśmy wdzięczni Air Wick, że zaufał nam w tym odważnym i ambitnym projekcie. Jednak dla nas to dopiero początek. Mamy w Polsce 1,25 mln ha torfowisk, z czego 86% jest zdegradowanych. To jest skala naszej ambicji. Nie zrealizujemy jej jednak tej wizji sami. Potrzebujemy partnerów, którzy pójdą tą śmiałą ścieżką wspólnie z nami – mówi Barbara Dąbek, dyrektorka działu partnerstw strategicznych w Fundacji WWF Polska.
Firmy, które są zainteresowane tworzeniem prywatnych rezerwatów w celu ochrony różnorodności biologicznej i klimatu, zapraszamy na stronę: www.wwf.pl/och-biznes.
Dotychczasowe działania i przyszłe plany WWF Polska i Air Wick Polska
W czerwcu 2022 roku Fundacja WWF Polska we współpracy z Klubem Przyrodników, partnerem przyrodniczym projektu, zakupiła pierwszą działkę w Dolinie Rospudy, tworząc tym samym pierwszy obszar chroniony prywatnie. Dolina Rospudy cechuje się wysokim stopniem naturalności. Ochrona jej wyjątkowego ekosystemu to jeden z priorytetów Fundacji, gdyż znajdujące się tam cenne torfowiska stanowiące magazyn wody i dwutlenku węgla, który pozytywnie wpływa na przeciwdziałanie zmianom klimatycznym. W drugiej połowie 2022 roku Fundacja WWF Polska we współpracy z Klubem Przyrodników pozyskała w Dolinie Rospudy dwie dodatkowe działki, w tym: unikalne torfowiska w obrębie kompleksu Mechowiska Sulęczyńskie oraz cenne przyrodniczo murawy w Dolinie Bobru. We współpracy z Towarzystwem Przyrodniczym Alauda Fundacja WWF zakupiła wyjątkowe podmokłe łąki w ramach kompleksu Błota Rakutowskie. Na obszarze tym w ramach ochrony siedlisk rzadkich gatunków ptaków, w tym czajki, krwawodzioba i rycyka, Towarzystwo Przyrodnicze Alauda prowadzi już od kilku lat wypas stada koników polskich. W Polsce Air Wick przeznacza 700 tys. zł rocznie na projekt ochrony łąk kwietnych. Ta inwestycja w wyjątkowe tereny pozwoli nam ochronić jeszcze więcej łąk. Więcej na temat współpracy można przeczytać tutaj: https://www.wwf.pl/wwf-laczy-sily-z-air-wick.
Jesteśmy dumni, że marka Air Wick jest częścią tej inicjatywy. Mamy nadzieję, że coraz więcej partnerów biznesowych będzie się decydowało na inwestowanie w PPA i ochronę łąk kwietnych oraz innych cennych pod względem bioróżnorodności ekologicznej obszarów przyrodniczych, bo to niesamowite narzędzie w kontekście walki z ocieplaniem klimatu – mówi Zuzanna Jasica , Air Wick.
Wykup gruntów jest bardzo ważny, ale najczęściej to dopiero początek prac związanych z zakupionym terenem. W niektórych przypadkach wystarczy zostawić przyrodę samą sobie, ale w niektórych konieczne jest przeprowadzenie konkretnych działań ochronnych. Przykładami takich działań są wypas owiec czy koni, podniesienie poziomu wody, usunięcie krzewów zarastających łąki. Działania takie są indywidualnie planowane dla każdej lokalizacji. Przykładowo w ramach działań ochrony przyrody wolontariusze Fundacji WWF Polska pod koniec października pojadą ponownie na Błota Rakutowskie, aby pomóc partnerowi TP Alauda w prowadzeniu działań ochronnych. Ostatnio byliśmy w lipcu, z czego relację możesz poznać tu: https://www.wwf.pl/konie-na-strazy-rezerwatow-chronionych-prywatnie
Przypisy
1) Dane dla 2011 r., w dolarach amerykańskich za 2007 r.
2) Costanza, R. et al., Changes in the global value of ecosystem services. Global Environmental Change 26: 152-158, doi:10.1016/j.gloenvcha.2014.04.002 (2014).
Szukaj
