4000 irbisów – tylko tyle osobników pozostało w 12 krajach.
Pantera śnieżna jest nieuchwytna niczym Górski Duch.
Doskonały kamuflaż zapewnia jej unikalny dla każdego osobnika wzór na futrze. Jest uważana za najbardziej tajemniczego drapieżnika Mongolii. Trudno ją dostrzec w skalistym krajobrazie powyżej granicy lasu. Wkrótce będzie to zupełnie niemożliwe, gdyż ten piękny dziki kot znika dziś całkowicie z powierzchni Ziemi.
Choć zamieszkują tereny wysokogórskie, także tutaj dociera ekspansywna polityka człowieka. Przyczyną wymierania panter śnieżnych jest ubożenie ich naturalnego pokarmu, a także bezwzględne polowania i kłusownictwo. Wygłodzone lub ciężko okaleczone osobniki często kończą życie w długich męczarniach. Ich populacja w ciągu ostatnich 16 lat zmniejszyła się o co najmniej 20%.
Jak WWF pomaga panterom śnieżnym?
Fundacja WWF Polska wspiera działania WWF Mongolia na rzecz panter śnieżnych. Kraj ten jest jednym z najważniejszych obszarów dla ochrony gatunku. Wspólnie monitorujemy populację i oczyszczamy zasiedlane przez nią tereny z kłusowniczych potrzasków. Edukujemy też lokalną społeczność i umożliwiamy jej ochronę przed atakami panter śnieżnych, aby nie dochodziło do sytuacji konfliktowych.
Pomóż przetrwać panterom śnieżnym
Wraz z WWF Mongolia osiągamy coraz lepsze rezultaty w zakresie wspierania populacji pantery śnieżnej. Przykładowo w naszą akcję zostały zaangażowane dzieci z pasterskich rodzin, które za zebrane potrzaski na irbisy otrzymywały użyteczne w ich domach przedmioty. Potrzaski zostały przetopione na masę, z której powstała rzeźba ozdabiająca dziedziniec szkoły. Dostrzegamy ciągłą potrzebę organizacji tego typu przedsięwzięć. Dziś – choćby symbolicznie – Ty także możesz się w nie włączyć.
Zaprzyjaźnij się z irbisami
Irbisy czują się wyśmienicie w zimowym klimacie. Gęste włosie pokrywa nawet ich szerokie łapy, które umożliwiają poruszanie się po stromych zboczach. Porą największej aktywności panter śnieżnych jest świt i zmierzch. W ciągu dnia śpią zwinięte w kłębek i okryte długim ogonem. Zdaniem niektórych to jeden z niewielu gatunków zdolnych do przetrwania ponownej epoki lodowcowej.
Pantera śnieżna to majestatyczny drapieżnik, który jest perfekcyjnie przystosowany do niskich temperatur. Jego gęste futro ozdabia unikatowy dla każdego osobnika wzór. Zwierzęta te zamieszkują skaliste partie gór, zwykle powyżej granicy lasu. Pantery śnieżne żerują także w lasach i na stepach, a zimą w poszukiwaniu żywności schodzą na wysokość siedlisk ludzkich.
Irbisy polują na różne gatunki ptaków i ssaków, a szczególnie chętnie, na żyjące w wysokich górach dzikie owce i koziorożce. Prowadzą samotniczy tryb życia, łącząc się w pary jedynie na czas godów. Doskonale poruszają się w głębokim śniegu i potrafią przemierzyć odcinek nawet 40 kilometrów na dobę. Zwykle polują na wybranym przez siebie terytorium łowieckim i chodzą swoimi ulubionymi ścieżkami. W przypadku pojawienia się w ich obszarze innego osobnika, nie reagują agresywnie.
Pantery śnieżne występują w górach centralnej Azji. Teren ten rozciąga się na 12 krajów – od Ałtaju na pograniczu Rosji i Mongolii po góry Nepalu. Na tym ogromnym obszarze liczącym 3 miliony kilometrów kwadratowych (dziesięciokrotnie większym niż Polska) zostało zaledwie 4000 irbisów, a ich liczebność wciąż maleje. Największa populacja, licząca około 2000 – 2500 osobników, występuje w Chinach.
Zagrożenie panter śnieżnych
Wiele różnych działań człowieka ma destrukcyjny wpływ na populację śnieżnych panter. Po pierwsze, na skutek wkroczenia ludzi wraz ze swoimi stadami na górskie pastwiska, irbisom coraz trudniej jest zdobywać swoje naturalne pożywienie. Domowe owce, kozy, krowy i jaki, których liczba wciąż rośnie, konkurują o pokarm z dzikimi zwierzętami roślinożernymi. Są one wypierane z pastwisk, wskutek czego spada ich liczebność. Kurcząca się populacja dzikich owiec i koziorożców oznacza mniejsze zasoby żywnościowe dla panter. Głodujące zwierzęta są zmuszone do wkraczania na teren zajmowany przez człowieka i polowania na zwierzęta domowe. Stają się wówczas ofiarami broniących swoich trzód pasterzy.
Po drugie, pantery są regularnie zabijane przez kłusowników ze względu na ich piękne, puszyste futro oraz części ciała – kości, pazury, mięso. Pochodzące od nich produkty są zupełnie bezpodstawnie uznawane w tradycyjnej medycynie chińskiej za lekarstwa i afrodyzjaki. Mimo zakazu w wielu krajach wciąż jest to ceniony łup myśliwych.
Po trzecie, pantery padają ofiarą metalowych potrzasków zastawianych na inne zwierzęta (np. świstaki stepowe). Pułapki są przyczyną ciężkich okaleczeń, które uniemożliwiają im normalne funkcjonowanie i zdobywanie pożywienia. Prowadzi to do powolnej śmierci z powodu głodu lub zakażenia.
Razem pomóżmy przetrwać panterom
Aby uratować pantery śnieżne, należy jak najszybciej podjąć działania, które powstrzymają ich zabijanie we wszystkich 12 krajach. Jednym z dwóch najważniejszych dla ochrony irbisa terytorium jest Mongolia, gdzie zachowało się 20% światowej populacji tego gatunku (około 500 do 1000 osobników). Razem z WWF Mongolia działamy na rzecz zaangażowania pasterzy i ich rodzin w ochronę irbisów w masywie górskim Bumbatkhairkhan w Ałtaju Mongolskim. Bumbatkhairkhan jest bardzo ważnym korytarzem migracyjnym panter, gdyż łączy on masywy górskie objęte ochroną.
Na pierwszym (już zakończonym) etapie ochrony irbisów zostały zamontowane fotopułapki, które umożliwiły zarejestrowanie obecności tych zwierząt oraz oczyszczenie miejsc ich bytowania z potrzasków zastawianych na bobaki. To właśnie w tej akcji uczestniczyły dzieci z pasterskich rodzin, które zostały nagrodzone piękną rzeźbą na terenie ich szkoły.
Drugi etap ochrony irbisa w Bumbatkhairkhan, który właśnie się rozpoczął, jest skierowany na pozyskanie pełnej akceptacji pasterzy dla obecności pantery śnieżnej w ich sąsiedztwie. Przekonujemy do traktowania tego pięknego zwierzęcia nie jako wroga, lecz jako współmieszkańca, który jest powodem do dumy. Zakup urządzeń ułatwiających wykrycie osobników nocą pomoże ograniczyć ataki panter na zwierzęta hodowlane. Zredukowanie sytuacji konfliktowanych umożliwi budowanie bezproblemowej koegzystencji.
„Społeczne patrole” WWF zbierają informacje o ulotnej obecności panter śnieżnych w Bumbatkhairkhan. Dbają również o to, by nie pojawiły się nowe potrzaski, które mogą drastycznie okaleczać zwierzęta. Dzięki zaangażowaniu w monitoring pasterzy i ich rodzin, uzyskujemy coraz więcej informacji o tych tajemniczych drapieżnikach. Mieszkańcy masywu mogą lepiej poznać i polubić płochliwe pantery, dzięki nagraniom z fotopułapek i specjalnie przygotowanym materiałom edukacyjnym.
Część naszego wsparcia finansowego zostanie wykorzystana na organizację spotkań i zainicjowanie dialogu z pasterzami, którego celem jest wspólne wypracowanie wizji rozwoju gospodarczego lokalnych społeczności. Ma on zarówno realizować potrzebę wyższych standardów życia ludzi, jak i tworzenia bezpiecznego środowiska dla irbisów i innych dzikich zwierząt. Tylko pełna aprobata i zaangażowanie lokalnej społeczności w ochronę panter śnieżnych daje szansę na uratowanie ich od zagłady. Jednak także przedstawiciele krajów wysoce cywilizowanych muszą włączyć się we współtworzenie przyjaznego środowiska życia wszystkich gatunków na terenach, które nie podlegają dynamicznemu rozwojowi.
Ty też możesz pomóc, choćby poprzez symboliczną adopcję śnieżnej pantery i tym samym poczuć współudział w budowaniu lepszego świata.
